ارزشیابی برنامه‌های‌ آموزش خودمراقبتی دیابت در سیستم بهداشتی بر اساس الگوی سیپ

مقدمه: تدوین و اجرای برنامه‌ها، تحقق آرمان‌ها و میزان دستیابی به هدف با استفاده از ارزشیابی امکان‌پذیر است. با ارزشیابی یک برنامه آموزش خودمراقبتی می‌توان به میزان سازگاری و هماهنگی برنامه و عوامل موثر در بهبود برنامه پی برد. پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی برنامه خودمراقبتی دیابت نوع 2 براساس الگوی سیپ در سیستم بهداشتی سال 1397 انجام شد. روش‌ها: در این مطالعه توصیفی و ارزشیابی، برنامه خودمراقبتی دیابت بر اساس الگوی سیپ مورد ارزشیابی قرار گرفت و اطلاعات به شکل مقطعی از شبکه بهداشت شهرستان مبارکه از استان اصفهان جمع‌آوری گردید. جامعه آماری مطالعه شامل 81 نفر از افراد مطلع یا درگیر اجرای برنامه خودمراقبتی دیابت شامل رییس مرکز بهداشت شهرستان ، کارشناس مسوول مبارزه با بیماری‌ها، کارشناس مسوول غیرواگیر شهرستان، مراقبین سلامت مراکز و پایگاه‌های بهداشتی(زن و مرد) و بهورزان خانه‌های بهداشت (زن و مرد) بودند که با روش سرشماری وارد مطالعه شدند. به منظور جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته اطلاعات مدل ارزشیابی cipp (context, input, process and product) پس از تایید روایی و پایایی استفاده شد. در نهایت داده‌های حاصل از پرسشنامه در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل آزمون تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و واریانس یک‌طرفه تجزیه و تحلیل شد. نتایج: براساس الگوی سیپ میانگین نمره‌های ارزشیابی در حیطه زمینه 0.47±4.32، در حیطه درون‌داد 0.35±3.47 (به طور معناداری پایین‌تر از حد متوسط)، در حیطه فرآیند 0.34±4.17 و در حیطه برون‌داد 0.40±4.41 (بالاتر از حد متوسط) بود (0.05> p). نتایج مطالعه حاضر نشان داد میانگین نمره ارزشیابی براساس الگوی سیپ در هر سه حیطه زمینه، فرآیند و برون‌داد مطلوب و در حیطه درون‌داد نیمه مطلوب بود. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج ارزشیابی پیشنهاد می‌شود که ارزشیابی این برنامه به طور مستمر انجام و نقاط قوت و ضعف برنامه مشخص و اصلاح گردد.

Evaluation of Self-care Diabet Program in Health System based on CIPP Evaluation Model

Introduction: It is possible to formulate and execute programs, to achieve ideals and goal using evaluation. In reality, evaluation of a selfcare education program can determine the degree of adaptation of the program and identify effective factors in improving the program. The aim of this study was to investigate the evaluation of the selfcared educational program of diabetes type II based on the CIPP(Context,Input, Process,Product) evaluation model in the city of Mobarakeh in 2018. Methods: This study is descriptive and program evaluation based on the CIPP evaluation model. Information was collected in a crosssectional fashion. Eighty one males and females participated in this study by the census method included the head of health center in the city, an expert in controlling diseases, an expert in charge of noncapture diseases of the city, health care observers in centers and health bases. In order to collect information, CIPP evaluation information questionnaires developed by the researchers. The gathered data were analyzed both descriptively and inferentially using chi squre tests, independent ttests and ANOVA tests. Data was finally analyzed by SPSS version 22Results: The results of this study based on CIPP evaluation model showed that the average of evaluation scores were like these: In the domains of Context (4/32 ±0/47), Input (3/87 ±0/35) were significantly lower than the average, process (4/17 ±0/34), and though the mean score of input (4/41 ±0/40) was higher (p<0/05). The results revealed that the Mean Score based on CIPP evaluation model in three domains including context, process and output is desirable and input is semidesirable.Conclusion: Based on the evaluation results, it is recommended to evaluate the program regularly and identify the strengths and weaknesses of the program