رابطه مهارت‌های تفکر انتقادی و راهبردهای فراشناختی با سواداطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی

مقدمه: سواد اطلاعاتی به عنوان مجموعه ای از مهارت ها به منظور شناسایی درست منابع اطلاعاتی، دسترسی و توانایی استفاده هدف مند از آنها و ابزاری برای توانمندی فردی است که برای دانشجویان بسیار مهم است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه مهارت های تفکر انتقادی و راهبردهای فراشناختی با سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی انجام شد.روش ها: این مطالعه توصیفی همبستگی در سال تحصیلی 92-91 بر روی 274 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اراک که به صورتی نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند صورت گرفت. ابزار گردآوری داده ها سه پرسشنامه مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا فرم »ب « و حالت فراشناختی و پرسشنامه محقق ساخته سواد اطلاعاتی بود. نقطه برش برای مهارت های تفکر انتقادی 20 در نظر گرفته شد. در پرسشنامه حالت فراشناختی بالاترین نمره 80 و پایین ترین نمره 20 بود؛ درپرسشنامه سواد اطلاعاتی بالاترین نمره 145 و پایین ترین نمره 29 بود. در تحلیل داده ها از روش رگرسیون چندگانه خطی و همبستگی استفاده شد.نتایج: میانگین نمره مهارت های تفکرانتقادی در بین دانشجویان این دانشگاه 7/12 ±21/46 و در سطح مطلوب بود. میانگین نمره راهبردهای فراشناختی7/67 ± 62/36 بود. میانگین نمره سواد اطلاعاتی 15/19 ± 96/72 بود. بین مهارت های تفکرانتقادی و سواد اطلاعاتی رابطه معناداری وجود نداشت ( p=0/0001, r=-0/431). همچنین بین مهارت های تفکرانتقادی و راهبردهای فراشناختی رابطه معناداری وجود نداشت (883/0, p = 009/0 r =). اما بین راهبردهای فراشناختی و سواد اطلاعاتی رابطه معناداری وجود داشت (431/0, r= 0001/0p=). در نهایت نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که تنها راهبردهای فراشناختی پیش بینی کننده مناسبی برای سواد اطلاعاتی است.نتیجه گیری: با افزایش راهبردهای فراشناختی دانشجویان میزان سواد اطلاعاتی آن ها نیز افزایش می یابد. لذا پیشنهاد می شود آموزش راهبردهای فراشناختی در برنامه های آموزشی آموزش عالی قرار گیرد تا دانشجویان در جریان یادگیری خود به صورتی یادگیرندگانی مستقل عمل کنند.

Correlation of Critical Thinking Skills and Metacognitive Strategies with Information Literacy of Graduate Students

Introduction: Information literacy is a set of skills for identifying and accessing the right information resources, and the ability to use them purposefully and is a tool for individual empowerment, which is very important for students. The purpose of this study was to assess the correlation of critical thinking skills and metacognitive strategies with information literacy of graduate students.Methods: This descriptive correlational study was conducted on 274 graduate students of Arak University in 201213 academic year. Subjects were selected using stratified random sampling. Data collection tools were California Critical Thinking Skills Form B, metacognitive state questionnaire and a researchermade information literacy questionnaire. Cutoff point was set at 20 for critical thinking skills. The highest and lowest scores were 80 and 20 respectively in the metacognitive state questionnaire and for information literacy they were 145 and 29 respectively. Multiple linear regression and correlation were used to analyze the data.Results: The mean score of critical thinking skills was 21.46 ±7.12 and at a desirable level. The mean score of metacognitive strategies was 62.36 ±7.67. The mean score of information literacy was 96.72 ±15.19. No significant relationship was found between critical thinking skills and information literacy (p=0.924, r=0.006) and also between critical thinking skills and metacognitive strategies (p=0.883, r=0.009). However, there was a significant relationship between metacognitive strategies and information literacy (p=0.0001, r=0.431). Results of regression analysis showed that only metacognitive strategies was the fitted predictor of information literacy.Conclusion: As metacognitive strategies of students increase, so does their information literacy. It is therefore suggested to include metacognitive strategies training in higher education programs so that students will act as independent learners in selflearning processes.