مقدمه‌ای بر مدل‌های پیش بینی تغییرات اقلیمی

امروزه، تغییرات اقلیمی با تاثیر بر محیط‌زیست و زندگی انسان، یکی از بزرگ‌‌ترین چالش‌‌های جهانی است. این تغییرات، خسارات اقتصادی قابل توجهی به همراه داشته، اثرات مخربی بر محیط‌زیست، سلامت و رفاه انسان دارد. بنابراین، پیش‌بینی تغییرات اقلیمی جهت مدیریت و کاهش هزینه‌‌های مرتبط با این اثرات از اهمیت به سزایی بر‌‌خوردار است. یک گام‌‌ مهم در مطالعات تغییر اقلیم، انتخاب مناسب‌‌ترین مدل برای کاهش عدم قطعیت مرتبط با پیش‌‌بینی پارامترهای اقلیمی است. لذا هدف اصلی این مقاله، بررسی انواع مدل‌‌های پیش‌‌بینی تغییر اقلیم است تا با شناخت بهتر این مدل‌‌ها، پژوهشگران بتوانند بر اساس نیازها و اهداف خود، مناسب‌‌ترین و کارآمدترین مدل را انتخاب کنند. این انتخاب صحیح، امکان برنامه‌‌ریزی بهتر و مقابله موثرتر با بحران‌‌های ناشی از تغییرات اقلیمی را فراهم می‌‌سازد. در این پژوهش با جستجو در پایگاه‌‌های اینترنتی استنادی-علمی بیش از 80 مقاله مرتبط با مطالعات تغییر اقلیم در ایران و جهان استخراج و بررسی شد. نتایج نشان داد که مدل‌‌های پیش‌‌بینی تغییرات اقلیمی شامل پنج دسته مدل‌‌های موازنه انرژی، مدل‌‌های تابشی-همرفتی یا مدل‌های تک ستونی، مدل‌‌های محدود شده ابعادی، مدل‌‌های سیستم زمین و مدل‌های گردش عمومی است. همچنین هیچ مدل واحدی وجود ندارد که برای همه اهداف و مقیاس‌‌های زمانی و مکانی مناسب باشد. با این حال، تمام مدل‌‌ها، در صورتی که به درستی انتخاب و به کار گرفته شود، قادر به ارائه اطلاعات ارزشمندی در مورد سیستم اقلیمی است. با توجه به تنوع گسترده مدل‌‌های اقلیمی و اهمیت شناخت آن‌‌ها این پژوهش به بررسی انواع مدل‌‌های پیش بینی تغییرات اقلیمی پرداخته است.

an introduction to climate change models

today, climate change, with its profound impact on the environment and human life, stands as one of the most significant global challenges. these changes have led to substantial economic cost damages and detrimental effects on the environment, human health, and well-being. therefore, predicting climate change to manage and reduce the associated costs is of critical importance. a key step in climate change studies is selecting the most appropriate model to minimize the uncertainties related to predicting climatic parameters. this article aims to investigate the various climate change models to enable researchers to identify and select the most appropriate and efficient model based on their needs and goals. an accurate selection can facilitate better planning and more effective responses to crises resulting from future climate change. in this study, over 80 articles on climate change studies in iran and worldwide were reviewed from scientific databases. the findings revealed that climate change prediction models are classified into five main categories: energy balance models, radiative-convective models or single-column models, dimensionally constrained models, earth system models, and general circulation models. furthermore, no single model is universally suitable for all objectives or temporal and spatial scales. however, all models, if appropriately selected and utilized, can provide valuable insights into the climate system. considering the vast diversity of climate models and the importance of understanding them, this research introduces the various types of climate change prediction models.