بازشناخت تجربیات خاک کوبیده در معماری بومی، ایده‌ای همگام با محیط‌زیست

استفاده از مصالح بومی و بازشناخت تجربیات خاک‌‌کوبیده در معماری از مهمترین عوامل و ایده‌‌های حل بحران‌‌های محیط‌زیستی و همگام شدن با آن می‌‌باشد. با توجه به ارزان و در دسترس بودن خاک به عنوان یک ماده طبیعی، در هرمنطقه بسته به جنس خاک و میزان مهارت و توانایی افراد، از قابلیت‌‌های متفاوت آن بهره گرفته‌‌اند و از تولیدات مختلف آن از جمله؛ خشت، گل، چینه، بلوک‌‌خاکی فشرده، خاک‌‌کوبیده و غیره استفاده کرده‌‌اند. امروزه با وجود تلاش‌‌های زیادی که در ایران در جهت استفاده از مصالح با صرفه اقتصادی صورت گرفته ‌‌است، ولی از منظر انرژی تمهیدات کمتری ارایه شده ‌‌است و عموما با ساخت‌و‌ساز نادرست و استفاده از مصالح نامناسب، موجب هدر رفت انرژی نیز شده‌‌اند. اینجاست که معماران می‌‌توانند با بهره‌‌گیری از تجربیات گذشتگان، معماری‌‌ای که همساز با اقلیم و محیط‌‌زیست خود بوده و توانسته است پیوند و ارتباط مناسبی با طبیعت پیرامون برقرار کند را ایجاد نموده و از آسیب‌‌های ناشی از طراحی و ساخت نادرست جلوگیری نمایند. در میان روش‌‌های متفاوت ساخت‌و‌ساز با خاک، خاک‌‌کوبیده محصول یک نوع متفاوت از فن‌‌آوری خاک است که امروزه در بسیاری از نقاط جهان در پاسخ به مسایل محیط‌‌زیستی استفاده می‌‌گردد. سوالاتی که در این راستا مطرح می‌‌شود عبارت است از: 1. بازشناخت تجربیات خاک‌‌کوبیده در معماری بومی چگونه قابل تبیین است؟ 2. چگونه خاک‌‌کوبیده به‌عنوان ایده‌‌ای همگام با محیط‌‌زیست عمل می‌‌نماید؟ نوع تحقیق بر مبنای هدف، کاربردی و عملی و با ترکیب روش استدلال منطقی، مطالعات توصیفی- تحلیلی و تاریخی و بر پایة اسناد و منابع کتابخانه‌‌ای انجام گرفته است. هدف نویسنده آن است که با بازشناخت تجربیات خاک‌‌کوبیده در اندیشه‌‌ها و نظریات و معماری بناها و بافت تاریخی، از تجربیات معماری گذشته بهره گرفته و با بروز‌‌رسانی و ترمیم آن و در نهایت با به‌‌کارگیری و اشاعه آن در معماری امروز، این معماری را همگام با محیط‌‌زیست شکل دهد و گامی هرچند کوچک در زمینه حل بحران‌‌های محیط‌‌زیستی، مصرف بهینه انرژی و هماهنگی با معماری بومی بردارد.

revisiting the experiences of rammed earth in vernacular architecture, the idea in harmony with the environment

one of the most important factors and ideas for solving environmental crises and harmonizing with the environment is to employ local materials and revisit the experiences of rammed earth  in architecture. because of the affordable and availability of earth, this natural material has been used in every region, depending on the gender and level of skill and ability of the people, to take advantage of the various capabilities of the earth and its different techniques, for instance, mud brick, cob, compressed earth block, and rammed earth.  nowadays, our country’s construction materials and techniques have been tried to be economical, but they are inefficient in terms of energy and have also caused energy waste due to improper construction and the use of inappropriate materials. architects can use past experiences to create architecture that is compatible with its climate and environment and has been able to establish harmony with the nature around it in order to avoid damages caused by improper design and construction. in this research, the following questions were addressed: 1- how to present the revisit of rammed earth experiences in vernacular architecture? 2- how does the rammed earth technique work as an idea in harmony with the environment? this study is based on objective, applied, and practical criteria, as well as logical reasoning, descriptive-analytical, and historical studies, and the use of library documents and sources. the author’s goal is to learn from past experiences of rammed earth architecture from historical context and buildings, theories, and thoughts, and finally by developing and applying in today’s architecture, and take a small step toward solving environmental crises and preserving the identity of iranian architecture.