تلفیق وضعیت ارتباطی سیمای سرزمین و آرایش فضایی لکه‌های زیستگاهی در قالب شاخص زیستگاه قابل استفاده

تخریب ‌زیستگاه‌ها یکی از عوامل اصلی نابودی ‌زیستگاه‌ها است، بنابر این بازسازی آنها مهمترین اولویت مدیریت دراین مناطق می‌‌باشد. از نظر فیزیکی، زیستگاه مجموعه لکه‌های مطلوبی هستند که موجود زنده از طریق جابه‌جایی به آنها دسترسی داشته باشد. بنابراین کمیت لکه‌های زیستگاهی و امکان برقراری ارتباط بین آنها ‌شاخص‌های مهم ‌زیستگاه‌ها هستند. بر اساس نظریه فراجمعیت، کاهش امکان جابه‌جایی بین لکه‌های زیستگاهی می‌تواند باعث انقراض‌های محلی گونه‌های جانوری شود. هدف از این مطالعه معرفی شاخصی کاربردی از طریق تلفیق دو مولفه اصلی وضعیت ارتباطی و آرایش فضایی لکه‌‌ها تحت عنوان زیستگاه قابل استفاده می‌‌باشد. این شاخص می‌‌تواند در پایش تغییرات ‌زیستگاه‌ها مورد استفاده قرار گیرد. ابزارها و رویکردهای مورد استفاده در این تحقیق عبارتند از: سطوح تناسب و مقاومت زیستگاهی، شبکه ارتباطی بین لکه‌ها بر اساس رویکرد گراف و روش مسیر حداقل هزینه. نتایج تحقیق انجام شده در منطقه حفاظت شده جواهردشت تصویر روشنی ازتغییرات زیستگاه قابل استفاده در طی سال‌های مورد بررسی ارایه داد که بیانگر کاهش حداقل 52 درصدی شاخص زیستگاه قابل استفاده می‌‌باشد. این شاخص پتانسیل بالایی در رتبه‌بندی مناطق حفاظت شده در سطح منطقه و کشور و شناسایی لکه‌‌های راهبردی و احیایی در داخل مناطق حفاظت شده و همچنین تعریف شبکه‌های زیستگاهی و مناطق حفاظت شده جدید دارد. این اطلاعات می‌تواند در مدیریت و باز طراحی این مناطق در کشور مورد استفاده قرار گیرد.

Integration of Landscape Connectivity and Spatial Arrangement of Habitat Patches as an Available Habitat Index

Habitat destruction has been one of the main causes of biodiversity loss. Hence, habitat restoration has a very high priority in management of these areas. The aim of this study was to introduce an applied index of habitat availability through integrating two principal components of connectivity and spatial arrangement of habitat patches. The index can be used in monitoring of habitat changes. The used tools and approaches include: suitability and resistance surfaces, patch network based on graph theory and leastcost method. The results indicated a clear picture of habitat changes in Javaher Dasht Protected Area over the years of study during which the habitat availability index was decrease by at least 52%. This index has high potential in ranking of protected areas on region and country scales and for identifying of strategic restoration patches within these areas. This information can be used in managing and redesigning of protected areas in the country.