ارزیابی اثر زیرساخت‌‌های جاده‌‌ای در میزان سیل‌‌خیزی حوضه آبخیز مادرسو استان گلستان

سیل به عنوان یکی از بلایای طبیعی در حوضه آبخیز گلستان موجب پیامد‌‌های منفی اقتصادیاجتماعی و محیط‌‌زیستی زیادی شده است. در این پژوهش، به منظور ارزیابی اثر زیرساخت‌‌های جاده‌‌ای در میزان سیل‌‌خیزی حوضه آبخیز مادرسو استان گلستان، از روش تحلیل سلسله مراتبی و آنالیز حساسیت متغیرهای اثرگذار بر وقوع سیل استفاده شد. ابتدا لایه‌‌های رقومی تاثیر گذار بر وقوع سیل شامل شیب زمین، بارندگی، فاصله از پل‌‌های احداث ‌‌شده، تراکم زهکشی و ارتفاع زمین در محیط نرم افزار arcgis10.2 تهیه شد. مقایسات زوجی در قالب پرسش‌‌نامه و براساس نظرات کارشناسان مختلف انجام و وزن هریک از معیارها در نرم افزار expert choice به دست آمد. سپس نقشه مناطق مستعد سیل تهیه و براساس وقایع سیل‌‌های گذشته و با استفاده از منحنی roc در نرم افزار spss 19 اعتبار‌‌سنجی شد. نتایج نشان داد متغیر فاصله از پل‌‌های احداث‌‌شده و ارتفاع از سطح دریا به ترتیب بیش‌‌ترین و کم‌‌ترین وزن را دارند. اعتبارسنجی نقشه نیز دقت 88% را نشان داد. آنالیز حساسیت مدل نیز اثبات کرد متغیر فاصله از پل‌‌های احداث‌‌شده بیشترین تاثیر را بر سیل‌‌خیزی منطقه داشته است. بنابراین، احداث پل‌‌های غیراستاندارد به عنوان یکی از زیرساخت‌‌های ‌‌جاده‌‌‌‌ای موثر بر رژیم جریان و مهندسی رودخانه، می تواند به عنوان یکی از مهم‌‌ترین عوامل دخیل در وقوع سیل‌‌های حوضه آبخیز مادرسو در نظر گرفته شود.

Evaluation of Roads Effects on Flooding in Madarsoo Watershed, Golestan Province

Flood as a disaster in the Madarsoo Watershed of Golestan Province has caused many socioeconomic and environmental consequences in the last decades. In this study, analytical hierarchy process (AHP) and sensitivity analysis were used to assess the effects of road infrastructures on flooding of Madarsoo Watershed, Golestan Province. First, the effective thematic layers on the flood occurrence including slope, rainfall, distance from bridges, drainage density, and altitude were prepared in ArcGIS10.2. The final weights of factors were determined in Expert Choice software using pairwise comparison and questionnaires filled by experts. Furthermore, a flood susceptibility map was created based on these weightedlayers, and then validation was carried out by ROC curve method in SPSS 21 software. Results indicated that the distance from bridges and altitude have received the highest and lowest weights, respectively. Validation of results showed that our analysis performed fairly good in flood predication with an accuracy of 88%. Moreover, results of sensitivity analysis demonstrated that distance from bridge has a great effect on the flood susceptibility of study area. Therefore, nonstandard bridges, road infrastructures on river and flow discharge regime are considered as the most important factors in flood occurrences in Madarsoo Watershed of the Golestan Province.