چالش‌‌های حفاظت از گونه بومی سنجاب ایرانی (sciurus anomalus) در جنگل‌‌های بلوط زاگرس

حفاظت از محیط‌زیست قبل از هر چیز نیازمند کسب دانش کافی از اجزای بوم سازگان و کنش متقابل میان آن ها است. سنجاب ایرانی به عنوان یکی از پستانداران مهم جنگل‌‌های زاگرس به زیستگاه‌‌های جنگلی وابسته است. وضعیت حفاظتی این گونه در ایران مورد بررسی قرار نگرفته و در پایگاه داده اتحادیه جهانی حفاظت  (iucn)در رده بندی کمترین نگرانی قرار دارد. در حال حاضر این گونه بومی با تخریب گسترده جنگل زاگرس به دلایلی از جمله تغییرات آب و هوایی، آفات و بیماری‌‌ها، پروژه‌‌های ساختمانی، چرای دام، تغییر کاربری اراضی و نظیر آن روبرو است. در مجموع، اطلاعات کمی در مورد تاریخچه تکاملی، محدوده پراکنش جغرافیایی، وضعیت بوم‌‌شناختی، الگوی توزیع و شرایط زیستی این گونه وجود دارد و اثرات تخریب جنگل‌‌های زاگرس بر روی این گونه معلوم نیست. مهمترین عوامل تهدید برای این گونه جنگل‌‌زدایی، شکار و کشاورزی در اراضی جنگلی هستند. در سال‌‌های اخیر متاسفانه این گونه با ارزش در ایران به حیوان خانگی تبدیل شده و به همین دلیل شکارچیان اقدام به شکار این گونه و فروش آن می‌‌کنند. با وجود اینکه در حال حاضر وضعیت حفاظتی این گونه مورد پژوهش قرار نگرفته اما پیش بینی می‌‌شود که با روند روبه افزایش تخریب جنگل‌‌های زاگرس، این گونه در آینده‌‌ای نه چندان دور در معرض تهدید قرار گیرد. در این مطالعه براساس مرور منابع صورت گرفته و اطلاعات موجود، مشکلات و چالش‌‌های موجود جهت حفاظت از سنجاب ایرانی مورد بحث قرار گرفته و خلاءهای پژوهشی در این رابطه مشخص گردیدند و در نهایت راه‌‌کارهای پژوهشی جهت حفاظت از این گونه بومی با ارزش ارایه شد.

Challenges for Conservation of the Persian Squirrel (Sciurus Anomalus) in Zagros Oak Forests

Protecting the environment requires sufficient knowledge about ecosystem components and their interactions. Persian squirrel is one of the most important mammals in the Zagros forests. This species is dependent on forest habitats. The conservation status of this species has not been investigated, and the IUCN has classified it under the least concern class. This native species faces threats such as widespread destruction of Zagros forest due to climate change, pests and diseases, construction projects, grazing, land use change and so forth. Totally, there is little information about the evolutionary history, geographic range, ecological aspects, distribution and biological conditions of the Persian squirrels. The effects of destruction of Zagros forests on this species are not clear. The most important threats to this species are deforestation, hunting and agriculture. Unfortunately, in recent years, this valuable animal has become a pet in Iran, encouraging illegal catch and sell of the species. We expect the species will become threatened in near future. In this study, based on the review available literature about the Persian squirrel, the existing challenges and prospects of protecting the Persian squirrels have been discussed.