ساخت و بافت‌ های دیاژنزی و پس از دیاژنز در معدن فلوئوریت کمرپشت (شرق استان مازندران): تبیین و تفسیرهای زایشی

معدن کمرپشت واقع در جنوب شرقی دوآب در استان مازندران به‌صورت چینه‌کران در سنگ‌های کربناته بخش بالایی سازند الیکا (تریاس میانی) میزبان شده است. مشاهدات صحرایی نشان داد که بخش های با قابلیت معدن‌کاری اقتصادی در افق های کربناته سازند الیکا دارای فلوئوریت، باریت و گالن بوده که غالباً در شکستگی های واقع در مناطق گسله و حفرات کارستی رخ داده اند. فلوئوریت های دانه درشت و شکل دار با رنگ های متنوع، حضور قابل ملاحظه باریت به شکل توده ای و رگه ای، گالن ‏فراوان و تماس نزدیک بین زون های کانی سازی در کربنات های میزبان ‏کانسار (سازند الیکا) و شیل های زغالی پیریت دار (قاعده سازند شمشک) به‌صورت گسله یا به شکل میان لایه از ویژگی های بارز زمین شناسی معدن کمرپشت است. فلوئوریت به شکل توده های منقطع، اما متراکم و حجیم با/یا بدون ‏همراهی گالن اغلب حفرات و فضاهای خالی بین قطعات برشی سنگ آهک دولومیتی پرکرده است و ‏کمتر به شکل دانه پراکنده، رگه‌چه های ظریف و ژئود رخ‌داده است. باریت به‌صورت تجمعات توده ای و حجیم در حفرات انحلالی و کارستی و همچنین رگه هایی رخ‌داده است که ساخت های شعاعی، برشی و گورخری را شامل می شوند. گالن به‌صورت رگه‌چه ای و برشی با اندازه ذرات متوسط تا درشت با یا بدون فلوئوریت در سنگ ‏میزبان اغلب ‏دولومیتی و سیلیسی و همچنین غالباً به‌صورت رگه‏ رگه‌چه ای در درون و یا در حاشیه باریت های توده ای رخ داده است. ساخت ها و بافت های دیده شده در بررسی حاضر نشان داد که کانی سازی فلوئوریت وکانه های همراه در دو مرحله همزاد با دیاژنز و بعد از دیاژنز رخ داده اند. بر پایه این بررسی، کانسنگ های دارای بافت های دانه پراکنده، استیلولایتی، ژئودی و ریز رگه‌چه ای به‌عنوان ساخت و بافت های اولیه کانی سازی و همزاد با دیاژنز تفسیر شده اند؛ در حالی‌که ساخت های شکافه پُرکن مانند رگه ای و برشی با بافت های جانشینی، شبکه ای و گورخری که عمده ساخت و بافت های کانی سازی را در معدن کمرپشت شکل داده اند، پس از دیاژنز به‌دست آمده‌اند. بازپویایی کانه های دیاژنتیک در نتیجه عملکرد محلول های گرمابی ناشی از کوه‌زاد سیمرین و افزایش انحلال پذیری و دولومیتی و سیلیسی‌شدن سنگ میزبان احتمالاً فرآیندهای اصلی مسوول در کانی سازی اپی ژنتیک معدن کمرپشت بوده اند.