فرآیندهای پتروژنتیکی، شرایط تبلور و ماهیت ماگماتیسم لمپروفیرهای اسپسارتیتی کالک‌ آلکالن الیگوسن زیرین منطقه کال‌ کافی (شرق انارک، استان اصفهان)

دایک‌ها و استوک‌های لمپروفیری الیگوسن در منطقه کال‌کافی (ایران مرکزی، غرب بلوک یزد)، سنگ‌های ولکانیک ائوسن و سایر واحدهای قدیمی‌تر همچون سنگ آهک‌های کرتاسه را قطع کرده‌اند. این لمپروفیرها دارای فنوکریست‌های هورنبلند (مگنزیوهاستینگزیت)، پیروکسن (دیوپسید) و پلاژیوکلاز (لابرادوریت تا بیتونیت) در یک ماتریکس دانه‌ ریز تا دانه‌ متوسط شامل همان کانی‌ها و آپاتیت، مگنتیت، اپیدوت و کلریت هستند. زونینگ نوسانی فنوکریست‌های کلینوپیروکسن و گستره تدریجی مقادیر al2o3 (34/1 تا 49/5 درصد وزنی) و tio2 (37/0 تا 83/0 درصد وزنی) آنها، بیانگر تبلور این کانی‌ها در حین صعود، همراه با تغییرات فشار است. با توجه به نتایج بررسی‌های پتروگرافی، نوع و ترکیب شیمیایی کانی‌های سازنده این لمپروفیرها، می‌توان آنها را اسپسارتیت‌های کالک‌آلکالن نامید. نتایج آنالیز عناصر کمیاب فنوکریست‌های آمفیبول، پیروکسن و پلاژیوکلاز با استفاده از دستگاه laicpms نشان می‌دهد که آمفیبول‌ها بیشترین و پلاژیوکلازها کمترین مقدار عناصر نادر خاکی را دارند. ترموبارومتری آمفیبول وپیروکسن‌های موجود در لمپروفیرهای کال‌کافی به‌ترتیب دمای میانگین 886 و 1150 درجه سانتی‌گراد و فشار 5/1تا 0/3 و 2 تا 5 کیلوبار را نشان می‌دهند. فشارهای به‌دست آمده اعماق 7 تا 17 کیلومتر را برای تبلور کلینوپیروکسن‌ها و 6 تا 11 کیلومتر را برای تبلور آمفیبول‌ها مشخص می‌کنند. دمای تعادل زوج کانی همزیست آمفیبول – پلاژیوکلاز به‌طور متوسط 860 درجه سانتی‌گراد به‌دست آمده است. ویژگیهای ژئوشیمیایی کانی‌های سازنده لمپروفیرهای کال‌کافی نشان می‌دهد که ماگمای سازنده این سنگ‌ها در محیط تکتونوماگمایی مرتبط با فرورانش ایجاد‌شده و محصول ذوب یک اسپینل لرزولیت گوشته لیتوسفری بوده است.