مدل سازی توزیع ژئوشیمیایی عناصر نادر خاکی با استفاده از روش های آماری چند‌ متغیره در محدوده خاوری پلاسر مروست، جنوب یزد

امروزه، اکتشاف ذخایر عناصر نادر خاکی به عنوان منابع و اولویت های راهبردی مورد تاکید قرار گرفته است که از جایگاهی ویژه در صنایع پیشرفته و هوشمند برخوردار است. پژوهش‌های اخیر، به شناسایی توانایی‌های امیدبخش این عناصر در ایران منجر شده است که از جمله می توان به بی هنجاری های پلاسر مونازیت مروست یزد در محدوده خاوری و باختری اشاره کرد. در این پژوهش، از داده ها و نمونه‌های تجزیه شده از 53 چاهک در محدوده خاوری این بی هنجاری در جنوب شهرستان یزد به منظور مدل‌سازی و پتانسیل‌یابی عناصر نادرخاکی استفاده شد. در منطقه مروست، سنگ منشا مونازیت شیل های سیاه است که به صورت متناوب با ماسه سنگ های آهکی، آهک و کنگلومرا و به شکل گرهک های پراکنده در شیل ها دیده می‌شود. بررسی الگوی توزیع عناصر نادر خاکی استاندارد شده به مقادیر کندریت، بیانگر مطابقت بالا با الگوی استاندارد مونازیت است. برای بررسی توزیع و تمرکز ژئوشیمیایی در منطقه، نقشه درون‌یابی توزیع این عناصر ترسیم شد که بیشترین تمرکز به ترتیب مرتبط با عناصر سبک، حد‌واسط و سنگین بود و بی هنجاری در قسمت جنوب و جنوب‌باختری محدوده واقع شده است. محدوده بی هنجاری ژئوشیمیایی از طریق ضریب شدت‌بخشی از جمله نسبت غلظت عناصر نادر خاکی سبک به سنگین نیز به اثبات رسید. در مرحله بعد، خوشه‌بندی داده ها در دو سطح عناصر و نمونه ها انجام شد که نشانگر چهار گروه‌بندی عناصر بر اساس سبک و سنگینی (ساختار اتمی و شیمیایی) و چهار پهنه فضایی بر اساس مناطق امیدبخش تعیین شد که مناطق دارای برچسب خوشه چهارم، منطبق بر منطقه بی هنجاری است. در نهایت، از روش آماری چند متغیره تحلیل مولفه های اصلی در راستای مدل‌سازی بی هنجاری استفاده شد که نقشه توزیع بار فاکتوری مولفه اول، منطبق بر منطقه بی‌هنجاری جنوبی محدوده است.