بررسی ژئوشیمی، تحولات ماگمایی، ریزساختارها و سازوکار جایگیری کمپلکس گرانیتوئیدی جبال بارز (خاور و جنوب‌ خاور جیرفت)

کمپلکس گرانیتوئیدی جبال بارز در جنوب‌شرق استان کرمان، بین طول‌های شرقی ′45°57 تا ′00 °58 و عرض‌های شمالی ′30 °28 تا ′00 °29 واقع شده‌ است. در این کمپلکس، پیکره اصلی سنگ شناسی شامل گرانودیوریت بوده؛ ولی سنگ‌هایی با ترکیب کوارتزدیوریت، گرانیت و آلکالی گرانیت و به مقدار بسیار کم تونالیت نیز دیده شده است که به وفور دارای انکلاوهای ماگمایی فلسیک و مافیک هستند. احتمالاً انکلاوهای فلسیک حاصل گسیختگی های حاشیه‌ای در اثر ضربان‌های تزریق متوالی در فازهای اولیه و سقف توده نفوذی گرانیتوئیدی بوده و انکلاوهای مافیک نیز با استناد به تفاوت‌های آشکار با سنگ میزبان گرانیتوئیدی، نشانه ای از اختلاط ماگمای فلسیک و مافیک در منطقه است. بررسی‌های میکروسکپی ریزساختارها نشان دهنده سه نوع ریزساختار ماگمایی، ساب ماگمایی و میلونیتی است که ریزساختارهای ماگمایی و ساب ماگمایی، هم‌زمان با جایگیری توده اتفاق افتاده است؛ ولی ریزساختارهای میلونیتی، حاصل فعالیت‌های پس از جایگیری توده هستند. بر اساس بررسی‌های ژئوشیمیایی، ماگمای مجموعه مورد بررسی، سرشت پرآلومین تا متاآلومین داشته و گروه ماگمایی آن از نوع کالک آلکالن پتاسیم متوسط تا بالاست. همچنین بررسی نمودارهای تغییرات اکسیدهای اصلی و عناصر فرعی، طیف پیوسته‌ای بین ترکیبات سنگ‌های مورد بررسی نشان داده که بیانگر انجام تفریق ماگمایی گسترده در طی تبلور است. بررسی‌های صحرایی، مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی نشان می‌دهد که سنگ‌های مورد بررسی از نوع گرانیتوئیدهای نوع i است و در زیر مجموعه گرانیت های cag قرار می گیرند. از نظر جایگاه زمین‌ساختی، این سنگ‌ها جزو گرانیتوئیدهای کمان قاره‌ای بوده‌‌اند و از گرانیت‌های قبل از برخورد تا هم‌زمان با برخورد به‌شمار می آیند. به نظر می رسد کمپلکس گرانیتوئیدی جبال بارز در داخل یک پهنه برشی قرار گرفته و ماگما از محل کالداری میجان در دفعات مختلف در طول پهنه برشی، به شکل سیل تزریق و جایگزین‌شده و خاستگاه ساختاری کمپلکس گرانیتوئیدی جبال بارز، فضاهای کششی است که محصول رژیم زمین‌ساختی ترافشارشی هستند.