ژئوکرونولوژی (U-Pb) زیرکن، پتروگرافی، ژئوشیمی و رادیو ایزوتوپ های متاریولیت‌ های برنورد (مرکز زون تکنار- شمال غرب بردسکن)

منطقه مورد بررسی، در بخش میانی زون ساختاری تکنار در شمال خرد قاره ایران مرکزی قرار گرفته است. این زون ساختاری از سازند تکنار و کمپلکس پلوتونیک برنورد تشکیل شده است. تشکیلات ولکانوسدیمنت سازند تکنار متشکل از سنگهای آتشفشانی فلسیک (متاریولیت ریوداسیت و توف ریولیتی) با ضخامت قابل توجه و به‌همراه مرمر و ماسه‌سنگ کمی دگرگون‌شده، فیلیت، اسلیت و شیست است. کانی‌شناسی و شیمی اولیه این سنگها بر اثر فرآیندهای ثانویه (دگرگونی ناحیه ای و دگرسانی هیدروترمالی) مورد تغییر قرار گرفته است. بیشترین حجم سنگهای آتشفشانی مورد بررسی در بخشهای زیرین و میانی سازند تکنار به‌همراه توفهای لایه‌ای سبز روشن تشکیل شده است. در برخی از نقاط، این مجموعه ولکانوسدیمنت در کنتاکت با کمپلکس گرانیتوئید برنورد مشاهده می‌شود. سن‌سنجی کانی زیرکن به‌روش (upb) متاریولیتهای سازند تکنار، سن 6/62 ،4/73+ 552/23 میلیون سال قبل (اواخر نئوپروتروزوئیک) را نشان می دهد. εnd(552) زمان تشکیل متاریولیتهای برنورد (مرکز زون تکنار) در گستره 6/98 تا 1/5 قرار می‌گیرد. عناصر نادر خاکی سبک (lree) به جز eu نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین (hree) با شیب ملایمی غنی‌شدگی نشان می دهند. همچنین، در این متاریولیت‌ها، غنی شدگی در بیشتر عناصر کمیاب ناسازگار (th,u,y,k,rb,pb, nd) دیده می شود در حالی که عناصر (ba,p,ti,sr,zr, nb) فقیرشدگی شاخصی را در مقایسه با گوشته اولیه نشان می دهند. مشخصه ایزوتوپی (143nd/144nd)i متاریولیت‌های منطقه مقدار عددی 0/511701 تا 0/511855 به‌دست آمده است. مقدار عددی نسبت i(87sr/86sr) متاریولیتهای منطقه برنورد در گستره 0/688949 تا 0/723435، بیانگر دو منشا مختلف برای گدازه های ریولیتی این منطقه است. با توجه به مطالب بالا و همچنین حجم بالای ولکانیسم در منطقه تکنار، می توان تشکیل آنها را به یک محیط ریفت قاره‌ای مربوط دانست. این ریفت می تواند با ایجاد یک زبانه در گوشته بالایی واقع در زیر پی‌سنگ شرق ایران در مدت زمان نئوپروتروزوئیک تشکیل شده باشد.