پهنه بندی و تعیین منشا آلودگی منیزیم و فلزات سنگین آهن، روی و مس در آبخوانهای شمال و شمال غرب خوی (زورآباد) با استفاده از GIS

بررسی 42 منبع آبی مختلف (شامل چشمه ها، قنات‌ها، چاه های بهره برداری و چاههای مشاهده ای) از آبهای زیرزمینی شمال و شمال-غرب شهرستان خوی (زورآباد) در مجاورت مجموعه افیولیتی سرپانتینی شده، به سن کرتاسه بالایی، نشان داد که در برخی مناطق، این آبها به شدت آلوده شده اند. پهنه بندی و تعیین منشا آلودگی منیزیم و فلزات سنگین آهن، روی و مس در آبهای زیرزمینی منطقه و ارتباط آن با افیولیت خوی، همراه با ترسیم نمودارها و نقشه های هم آلایش، مقایسه این نمونه ها با شاخصهای استاندارد who1 و epa2 و استاندارد ملی نشان داد که مقادیر عنصر mg در شمال دشت خوی از mg/l 1668-57 و در دشت زورآباد از mg/l 303-83 در تغییر است که غلظت بسیار زیادی را دارا می باشد. عنصر آهن صرف نظر از مقادیر بالای آن در چاههای پیزومتری که تا mg/l 183 نیز می رسد و ناشی از خوردگی لوله های جدار چاه است، دارای مقادیری بیش از حد مجاز شاخصهای استاندارد whoو epa و استاندارد ملی می باشد. مقدار میانگین عنصر آهن به‌ترتیب mg/l 96/23 و mg/l50/4 برای دشت خوی و زورآباد محاسبه گردید. دامنه تغییرات عنصر مس به ترتیب mg/l 20/1- 58/0و mg/l 10/1- 42/0 به‌ترتیب برای دشت خوی و زورآباد به‌دست آمد. عنصر مس در بعضی از نقاط نمونه برداری (یاروم قیه)، از شاخصهای استاندارد who و استاندارد ملی مقادیری بیشتر، ولی از شاخص epa مقدار کمتری را داراست. عنصر روی به جز در یک مورد (روستای قزقلعه: mg/l 20/3) مقدار کمتری از هر سه شاخص فوق دارد. با توجه به وجود کمپلکس افیولیتی خوی و سنگهای مافیک و اولترامافیک موجود در منطقه، منشا مقادیر غیرمجاز آهن و منیزیم، مربوط به هوازدگی و آب شویی این دو فلز از کانیهای سنگ ساز (الیوین، پیروکسن ها، سرپانتین ها و ...) سنگهای فوق می باشد.