پتروژنز و سن‌سنجی زیرکن-اورانیم-سرب سنگهای دیوریتی پیروکسن‌دار اسکارنی شده منطقه بیشه (جنوب بیرجند- شرق ایران)

در منطقه بیشه واقع در شرق بلوک لوت، هورنبلند دیوریت های پورفیری در سنگهای رسوبی و آذرین (توف‌ها و سنگهای دیوریتی پیروکسن‌دار) نفوذ کرده و به‌ترتیب تشکیل اگزواسکارن و اندواسکارن داده است. بخشهای تغییر نیافته سنگهای دیوریتی پیروکسن‌دار، دارای ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالا و متاآلومین (78/1 a/nk≥ و 95/0(a/cnk≤ هستند. نمودار چند عنصری به‌هنجار شده با گوشته اولیه نشان دهنده غنی شدگی از عناصر lil مانند rb، ba، cs و تهی شدگی از عناصر hfs نظیر nb، p، ti، y و yb است. نمودار عناصر نادر خاکی بیانگر مقادیر (la/yb)n از 75/7 تا 63/8 و بی هنجاری منفی ضعیف eu می باشد. این خصوصیات به همراه مقادیر بالای th/yb و ta/yb نشان‌دهنده ماگماتیسم وابسته به مناطق فرورانش حاشیه قاره هاست. تهی‌شدگی مشخص nb و ti ، میزان نسبتاً بالای mg#، نسبتهای اولیه 87sr/86sr ( 70606/0)، 143nd/144nd ( 512424/0) و nd ε (05/3-) نشان می دهد که ماگمای سازنده سنگهای مورد مطالعه از گوشته غنی شده منشا گرفته و دچار آغشتگی پوسته ای شده است. مقادیر بالای rb، th، k و مقدار پایین p و ti در سنگهای مورد بررسی موید آلودگی ماگما در پوسته فوقانی طی تکامل ماگما است. میزان ba/rb پایین (4/7-6/4) و rb/sr بالا (22/0-17/0)، نشاندهنده حضور فلوگوپیت در گوشته منشا است. با توجه به میزان بالای cao+ al2o3 نمونه های مورد مطالعه (متوسط 3/22 درصد)، میتوان گارنت پیروکسنیت فلوگوپیتدار را به‌عنوان منشا ماگما در نظر گرفت. سن‌سنجی به روش زیرکن-اورانیم-سرب بر روی پیروکسن دیوریت پورفیری نشان می‌دهد که این ماگماتیسم در 07/44 میلیون سال پیش یعنی در ائوسن میانی(lutetian) رخ داده است.