پتروگرافی و شیمی‌کانی ورلیت‌های زون کنتاکت توده‌های گابرویی و پریدوتیت‌های افیولیت نایین

در بخشهای مختلفی از افیولیت نایین که دارای سن مزوزوئیک می‌باشد، توده‌های گابرویی روشن دیده می‌شوند که تمام واحدهای افیولیتی را قطع می‌کنند. در زون کنتاکت این گابروها و پریدوتیت‌های گوشته‌ای افیولیت نایین سنگهای جدیدی همچون ورلیت و الیوین کلینوپیروکسنیت تشکیل شده‌اند. این ورلیت‌ها از کانیهای الیوین (کریزولیت)، کلینوپیروکسن (دیوپسید)، اسپینل کروم‌دار، سرپانتین، آمفیبول (ترمولیت و هورنبلند ترمولیتی)، اپیدوت و مگنتیت تشکیل شده‌اند. مقایسه شیمی الیوین، کلینوپیروکسن و اسپینل‌های کروم‌دار موجود در این ورلیت‌ها با پریدوتیت‌های گوشته موجود در افیولیت نایین نشان می‌دهد که ترکیب شیمیایی الیوین‌ها و کلینوپیروکسن‌های موجود در ورلیت‌ها با ترکیب این کانیها که در پریدوتیت‌های گوشته‌ای این افیولیت دیده می‌شوند کاملاً متفاوت بوده، اما اسپینل‌های کروم‌دار آنها شبیه اسپینل‌های موجود در هارزبورگیت‌ها است. با توجه به این‌که اسپینل کروم‌دار کانی مقاومی در مقابل دگرگونی و دگرسانی است می‌توان نتیجه گرفت که ورلیت‌های موجود در کنتاکت گابروها و پریدوتیت‌های گوشته‌ای در اثر دگرگونی مجاورتی بین گابرو و پریدوتیت، و به خرج هارزبورگیت‌های سرپانتینی شده به‌وجود آمده‌اند. در این ورلیت‌ها الیوین به خرج سرپانتین و کلینوپیروکسن‌ها نیز به خرج سرپانتین و کلسیم برگرفته از گابروها تشکیل شده‌اند. بررسیهای صحرایی پریدوتیت‌هایی که از محل نفوذ گابروها فاصله دارند نیز نشان می‌دهد که گابروها به درون هارزبورگیت‌ها نفوذ کرده‌اند. بنابراین می‌توان گفت که بعد از سرپانتینی شدن هارزبورگیت‌های گوشته، توده‌های گابرویی به درون آنها نفوذ کرده و در محل کنتاکت آنها، سنگهای جدیدی با کانی‌شناسی ورلیت و الیوین کلینوپیروکسنیت تشکیل شده است.