کانی‌سازی و دگرسانی گرمابی سامانه‌ رگه‌ای تجرود، جنوب نیشابور

سامانه‌ رگه‌ای تجرود در 190 کیلومتری جنوب‌باختری مشهد و در بخش جنوبی زون سبزوار واقع شده است. سنگ دیواره‌ رگه‌ها شامل مجموعه‌ای از سنگهای آتشفشانی حدواسط تا اسیدی ایوسن است. کانی‌سازی از نوع پرکننده‌ فضای خالی است و به‌صورت رگه‌ها، رگه‌چه‌ها و برشهای گرمابی تظاهر دارد. بر پایه ویژگیهای صحرایی و بافتی، سه مرحله‌ اصلی کانی‌سازی تشخیص داده شد. مرحله i به‌طور عمده از کوارتز، پیریت، کالکوپیریت و مگنتیت تشکیل شده است. مرحله ii که دارای همان مجموعه کانیایی مرحله اول است، مهمترین مرحله کانی‌سازی از نظر حجم می‌باشد. مرحله iii با نوارهای تکراری کوارتز و کلسیت با مقادیر ناچیزی از کانیهای سولفیدی مشخص می‌شود. دگرسانی گرمابی در اطراف رگه‌ها توسعه یافته و در نزدیکی رگه‌ها از شدت بیشتری برخوردار است. ترسیم شاخص دگرسانی ایشی‌کاوا (ai) در مقابل شاخص کلریت- کربنات- پیریت (ccpi)، موسوم به نمودار جعبه‌ای دگرسانی، سه روند اصلی دگرسانی را نشان می‌دهد. مجموعه‌ دگرسانی گرمابی کوارتز، آدولاریا، کلریت، ایلیت، کلسیت و اپیدوت که سامانه‌ رگه‌ای تجرود را دربرگرفته، از صعود محلولهای گرمابی با ph نزدیک به خنثی تا کمی قلیایی تشکیل شده است. ویژگیهای کانی‌شناسی، دگرسانی و زمین‌شیمیایی منطقه‌ مورد مطالعه و مقایسه‌ آن با کانسارهای اپی‌ترمال نشان می دهد که سامانه‌ رگه ای تجرود در یک محیط اپی‌ترمال نوع سولفیدی‌شدن پایین تشکیل شده است.