ژیوشیمی و کانی شناسی لیستونیت میزبان کانی سازی جیوه و مقایسه آن با انواع نابارور در ناحیه طوره، غرب شهر خوی

دگرسانی سنگهای اولترامافیک افیولیتی، تشکیل لیستونیت و کانی سازیهای همراه، از پدیده‌های جالب در فلززایی افیولیت خوی به‌شمار می‌رود. به‌نظر می‌رسد چرخه‌های گرمابی مسوول کانی‌سازی، از سیستم‌های زمین‌گرمایی که متعاقب فعالیت آتشفشانی اسیدی تا حدواسط نیوژن- پلییستوسن به‌وجود آمده‌اند، منشا گرفته‌اند. بازپویایی سرپانتینیت برشی با محلولهای گرمابی، به دگرسانی گرمابی سیلیسی- کربناته و تشکیل لیستونیت منجر شده است. اهمیت این دگرسانیها به‌دلیل کانی سازیهای جیوه- طلای همراه آنهاست. بر پایه بررسیهای کانی‌شناسی میکروسکپی، آنالیزهای xrd، ویژگیهای ژیوشیمیایی و روابط صحرایی، سه نوع لیستونیت شامل انواع سیلیسی، سیلیسی- کربناته و کربناته شناخته شده است. رخداد جیوه طوره در پیوند با لیستونیت نوع سیلیسی که بیربیریت نیز نامیده می شود، تشکیل شده است. زون های دگرسانی، کنترل ساختاری دارند و به همبریهای گسله شیل (مارن) / سرپانتینیت محدود می شوند. از نظر کانی‌شناسی، لیستونیت سیلیسی عمدتاً از کانیهای کوارتز، کلسدونی، اوپال و هیدروکسیدهای ثانوی آهن تشکیل شده است. منیزیت، دولومیت، کلسیت و کانیهای رسی از فازهای فرعی هستند. به‌سمت لیستونیت های سیلیسی- کربناته و کربناته، از مقدار کانیهای سیلیسی کاسته و به مقدار کانیهای کربناته افزوده می شود. روابط صحرایی زمین‌شناسی و وجود کانی فلزی کرم اسپینل باقی‌مانده در لیستونیت ناحیه طوره سنگ میزبان اولترابازیکی را تایید می کند.بر پایه بررسی ژیوشیمیایی، میانگین مقادیر sio2، fe2o3 ، mgo و l.o.i به‌عنوان تشکیل‌دهنده های اصلی لیستونیت سیلیسی به‌ترتیب برابر 6/82، 99/6، 02/1 و 74/3 درصد وزنی می باشند. در میان عناصر کمیاب، میانگین مقادیر hg، pb، as و s به‌ترتیب برابر ppm 2/646، ppm 7/517، ppm 1/ 329 و ppm 281 به‌دست آمده است. در این پژوهش، تغییرات جرم (افزایش و کاهش) عناصر اصلی و فرعی در طول فرآیند دگرسانی در ناحیه طوره با استفاده از معادله gresens مورد بررسی قرار گرفته است. لیستونیت سیلیسی سینابردار، در k2o, al2o3 ,sio2 و hg غنی‌شده و در mgo و mno کاهش یافته است. نوع سیلیسی- کربناته در ,al2o3, na2o ,cao k2o و tio2 غنی شدگی و در mgo، mno، p2o5، sio2، cr2o3 و fe2o3 کاهیدگی نشان می دهد. نوع کربناتی نیز در مقادیر cao و sr افزایش، و در مقادیر sio2 mgo, na2o، al2o3، fe2o3، tio2 و mno کاهش نشان می دهد.