کانی‌شناسی و ژیوشیمی زینولیتهای درون ولکانیک‌های ایوسن جنوب‌غرب جندق

سنگهای ولکانیک ایوسن جنوب‌غرب جندق (کوه گدارسیاه، خردقاره شرق ایران مرکزی) ترکیب بازالت آندزیتی و آندزیت دارند. این سنگها دارای زینولیت‌هایی با کانی‌شناسی گرانولیت می‌باشند. مجموعه کانیایی این زینولیت‌ها در شرایط اوج دگرگونی شامل پلاژیوکلاز+ فلوگوپیت+ کروندوم+ سلیمانیت+ اسپینل+ کلریت+ فنژیت با بافتهای گرانوبلاستیک، پوییکلیوبلاستیک و جهت‌یافته است. میانگین نتایج دماسنجی فلوگوپیت موجود در این زینولیت‌ها دمای oc 782 را نشان می‌دهد. ویژگیهای این سنگها با دگرگونی رسوبات پوسته‌ای غنی از al و فقیر از ca و si در شرایط پوسته تحتانی در رخساره گرانولیت سازگار است. افزایش درجه دگرگونی و ذوب این گرانولیت‌ها، مذابی را تشکیل داده که گرانیتویید تیپ s متبلور نموده است. تداوم تفریق و تبلور این مذاب می‌تواند به تشکیل گرانیت‌های تیپ s منجر گردد. از اینرو احتمال می‌رود گرانیت‌های تیپ s موجود در منطقه مورد بررسی، حاصل ذوب گرانولیت‌هایی باشد که بخشهایی از آن به‌صورت زینولیت توسط ماگماتیسم ایوسن جنوب جندق (کوه گدار سیاه) حمل و به سطح زمین رسیده‌اند. گرانیت‌های پرآلومین تیپ s در محدوده مورد بررسی در امتداد گسلهای درونه، چوپانان و آیرکان در مناطق آیرکان و افیولیت جندق رخنمون دارند. این گرانیت‌ها منشا عناصر رادیواکتیو اورانیم و توریم و کانه‌زایی اورانیم در جنوب‌غرب کوه آیرکان می‌باشند.