بررسی فرآیند های اولیه و ثانویه در کانسار منگنز نصیرآباد، جنوب نیریز، با استفاده از کانی شناسی و زمین شیمی ایزوتوپ های سرب

کانسار منگنز نصیرآباد در استان فارس، در هشت کیلومتری جنوب‌غرب نیریز و در پنج کیلومتری جنوب نصیرآباد قرار دارد. این منطقه از لحاظ ساختاری در بخش جنوب‌شرقی زون زاگرس رانده‌شده واقع شده است. کانه زایی منگنز در این منطقه به‌صورت لایه های منگنز دار و نودول های منگنز است که به‌صورت بین‌لایه ای با نهشته های چرتی زون رادیولاریتی پیچکان قرار دارد. در این مطالعه، کانی شناسی و زمین شیمی اورانیم، توریم و ایزوتوپ های سرب به‌منظور بررسی فرآیندهای اولیه و ثانویه به‌کار گرفته شد. بدین‌منظور، علاوه بر مطالعات پتروگرافی و xrd، برای سنجش اورانیم، توریم و ایزوتوپ های سرب، از آنالیز icp-ms استفاده شد. جدایش شدید فازهای آهن و منگنزدار و نبود فازهای کانیایی آهن دار در مطالعات xrd، حضور بلورهای تودوروکیت به‌صورت همزمان زایش با کوارتز، نسبتهای بالای u/th در تعدادی از نمونه ها و نمودار توریم در مقابل اورانیم، نشان‌دهنده ورود سیالات گرمابی منگنزدار به حوضه رسوبی کانسار منگنز نصیرآباد است. وجود پیرولوزیت به‌صورت جانشینی در پوسته رادیولاریت‌ها، پرکننده حفرات سنگ میزبان، احاطه‌کننده باطله و پرکننده شکستگیها در تعدادی از نمونه ها، اثبات‌کننده تاثیرگذاری فرآیندهای برون زاد ثانویه بر کانه زایی اولیه گرمابی است. وجود مقادیر غیریکنواخت 206pb/pb204، 207pb/pb204 و 208pb/pb204 نشان‌دهنده نبود فرآیندهای یکنواخت گرمابی در حوضه رسوبی است و حاکی از مخلوط‌شدگی ایزوتوپ های سرب سیال گرمابی با ایزوتوپ های سرب از منشا ثانویه می‌باشد. وجود ضرایب همبستگی قوی میان مقادیر مطلق ایزوتوپ های رادیوژنیک سرب و عناصر نامحلول با میدان پایداری بالا (hfse) مانند 207pb در مقابل nb (81/0r=)، 207pb در مقابل tio2 (93/0r=)، 207pb در مقابل th (79/0r=) و همچنین همبستگی قوی این عناصر با پاره ای از اجزای مافیک مانند 208pb در مقابل fe2o3 (94/0r=) و th در مقابل mgo (86/0r=) نشان دهنده ورود سرب رادیوژنیک همراه با مواد آواری مافیک به حوضه رسوبی است. وجود روند خطی مشابه میان نسبتهای 206pb/pb204 در مقابل 208pb/pb204 و 207pb/pb204 در نودول ها و لایه های منگنزدار، بیانگر وجود شرایط زمین شیمیایی یکسان در شکل‌گیری نودول ها و لایه های منگنزدار است و نشان می دهد فرآیندهای شست‌و‌شو و نهشت دوباره منگنز، تاثیری در تغییر نسبتهای ایزوتوپی نداشته اند.