واکنش سیالات برگرفته از آب دریا با پریدوتیت‌های گوشته لیتوسفر اقیانوسی و تشکیل دایک‌ های هورنبلندیت و رگه های اسپادائیت و دولومیت در افیولیت نایین (استان اصفهان، ایران)

مجموعه افیولیت مزوزوئیک نایین در شمال شهر نایین و در حاشیه غربی خرد قاره شرق- ایران مرکزی واقع‌شده است. درون پریدوتیت‌های گوشته این افیولیت، دایک های هورنبلندیتی سبزرنگ و دانه درشت به ضخامت چند میلی‌متر تا حدود 50 سانتی متر دیده می‌شود که توسط رگه های سفید کربنات به ضخامت چند میلی متر تا چند سانتی‌متر قطع‌شده است،. دایک های هورنبلندیتی از اسپینل‌کروم‌دار، هورنبلند، کلریت، ایلمنیت، ترمولیت، کلسیت و دولومیت و رگه های کربنات از کلسیت، دولومیت و اسپادائیت (mgsio2(oh)2·h2o) تشکیل شده اند. اسپادائیت ها از نوع گرمابی بوده و در یک محیط بازیک به عنوان آخرین فاز کانیایی تشکیل شده اند. نتایج تجزیه شیمی کانی های موجود در هورنبلندیت ها نشان می دهد که هورنبلندها از نوع هورنبلندهای منیزیم دار (0.93= mg#)، کلریت‌ها از نوع پنینیت و کلینوکلر (0.94= mg#) بوده و مقدار متوسط mg# و cr# در اسپینل‌های کروم‌دار به ترتیب 0.45 و 0.66 است. حضور کانی های آب دار فراوان (هورنبلند و کلریت) و رگه های کربنات، همچنین شیمی هورنبلند ها و اسپینل‌های کروم‌دار، نشان‌دهنده منشا غیر ماگمایی دایک‌ها و رگه‌ها و تشکیل آنها در اثر تاثیر سیالات برگرفته از آب دریا بر پریدوتیت‌های بخش بالایی گوشته است. ویژگی های شیمیایی و کانی شناسی این هورنبلندیت ها نشان‌دهنده تحرک عناصر mg، ca، si، al، na، cr، fe و ti توسط سیالات برگرفته از آب دریا در محیط پریدوتیت‌های گوشته بالایی است. این پژوهش نشان می دهد که سیالات برگرفته از آب دریا بعد از واکنش و عبور از تمام واحدهای سنگی پوسته اقیانوسی با پریدوتیت‌های بخش بالایی گوشته نیز وارد واکنش شده و علاوه بر ایجاد دایک های هورنبلندیتی، رگه های کربنات حاوی کلسیت، دولومیت و اسپادائیت را نیز به وجود آورده است.

seawater-originated fluids interactions with oceanic lithospheric mantle peridotites and formation of hornblendite dykes, as well as spadaite and dolomite veins in the naein ophiolite (isfahan province, iran)

the mesozoic ophiolitic mélange of naein is located to the west of the central-east iranian microcontinent (ceim). in this ophiolite, the mantle peridotites cross cut by greenish, coarse-grained hornblendite dykes with up to 50 cm width. these dykes cross cut by carbonate veins with a few millimeters to a few centimeter width. hornblendite dykes composed of cr-spinel, magnesio-hornblende, chlorite, ilmenite, tremolite, calcite and dolomite. hydrothermal spadaites (mgsio2(oh)2·h2o) are formed in the late-stage phase. the chemical compositions of hornblendites indicate that hornblendes are magnesio-hornblende in composition (with a mean mg# = 0.93) and chlorites are penninite and clinochlore, with a mean mg# of 0.94. the mg# and cr# of cr-spinels are 0.45 and 0.66, respectively. the presence of abundanthydrous minerals (hornblende and chlorite) and carbonate veins, as well as the chemical characteristics of hornblendes and cr-spinels, indicatesthe non-magmatic origin of these dikes and veins, which were formed by the interactions of seawater-derived fluids with the uppermost mantle peridotites. the mineralogical and chemical characteristics of hornblendites demonstrate the mobility of elements such as mg, ca, si, al, na, cr, fe, ti and ree during the circulation of fluids derived from seawater within the uppermost mantle peridotites. this study suggests that the percolation of seawater ingression fluids in the uppermost mantle peridotites, resulted in the formation of hornblende dikes and, in the late-stage phase, the development of carbonate veins that contain calcite, dolomite and spadaite.