شواهد پتروژنتیک در ژئودینامیک و جای‌ گیری توده‌ های نفوذی نوردوز در پهنه ساختاری البرز‌– آذربایجان

مجموعه نفوذی نوردوز به سن الیگوسن، در شرق سیه‌رود از توابع استان آذربایجان شرقی و در پهنه ساختاری البرز -آذربایجان رخنمون دارند. بر اساس بررسی‌های میدانی، سنگ‌نگاری و زمین‌شیمیایی، ترکیب سنگ‌شناسی منطقه شامل توده‌های نفوذی گابرودیوریت، مونزودیوریت، مونزونیت، تونالیت، گرانودیوریت و گرانیت با سرشت کالک‌آلکالن تا کالک‌آلکالن پتاسیم بالا و شوشونیتی است. زمین‌شیمیایی عناصر اصلی بیانگر ویژگی‌های متاآلومین بوده و از گرانیتوئیدهای نوع i هستند. بررسی‌های زمین‌شیمیایی نظیر غنی‌شدگی عناصر lree در مقایسه با hree، آنومالی مثبت pb، تهی‌شدگی عناصر nb و ti، در تعیین موقعیت زمین‌ساختی نشان‌دهنده وابستگی ماگماهای اولیه این سنگ‌ها به حاشیه فعال قاره‌ای است. بافت‌های عدم تعادل مانند بافت غربالی و منطقه‌بندی شیمیایی در پلاژیوکلاز در سنگ‌های مورد بررسی را می‌توان به تحولات ماگمای در حال تفریق بلوری در حجره‌های ماگمایی متعدد و اختلاط بین آنها نسبت‌داد. داده‌های زمین‌شیمی ایزوتوپی سامانه پتروژنتیک ماگمای منطقه از روند سامانه بسته پیروی کرده و تفریق بلوری را به عنوان فرایند اصلی تکوین سنگ‌های نفوذی منطقه نشان می‌دهد. طبق نتایج ایزوتوپی sr-nd-pb می‌توان ترکیبی از dmm و emii را به عنوان منابع اصلی برای ماگماهای منطقه معرفی‌کرد. این رفتار را می‌توان با آلایش حجم‌های عظیم ماگمای مشتق از گوشته لیتوسفری تهی شده زیرین پشته میان اقیانوسی با رسوب‌های پوسته‌ای غنی از عناصر lile و sr رادیوژنیک رسوب‌های تخریبی در طی فرورانش پوسته اقیانوسی و متاسوماتیسم گوه گوشته‌‌ای بالایی توضیح‌داد. این توده در یک رژیم زمین‌ساختی همراه با کشش یا نازک‌شدگی لیتوسفر در اثر بالازدگی گوشه در ائوسن- الیگوسن در فلات ماگمایی آذربایجان جای گرفته‌اند.

petrogenetic evidences in geodynamics and placement of nordoz intrusive masses in alborz-azerbaijan structural zone

the oligocene nordoz intrusive complex is located in the eastern region of siehroud, within the east azerbaijan province, and within the alborz-azerbaijan structural zone. the results of field studies have identified the presence of gabbro diorite, monzodiorite, monzonite, tonalite, granodiorite, and granite within the region. the geochemical characteristics of these rocks indicate that they belong to the metaluminous type i granitoid classification. the rocks display calc-alkaline to high-potassium calc-alkaline and shoshonite series characteristics, exhibiting an enrichment of lree elements relative to hree, a positive pb anomaly, and a depletion of nb and ti elements. the presence of disequilibrium textures, such as sieve texture and zoning in plagioclase, suggests the existence of multiple magma chambers and mixing between them. the isotopic geochemistry indicates that a closed system process and crystal differentiation are the primary processes of formation, with a combination of dmm and emii identified as the principal sources for magmas in the region. this behavior can be explained by contamination of magma derived from a depleted asthenospheric mantle with lithospheric sediments during oceanic crust subduction and upper mantle wedge metasomatism. in summary, the magmatic plateau of azerbaijan has been affected by tectonic processes and lithospheric thinning during the eocene-oligocene period.