تکامل فیزیکوشیمیایی سیال گرمابی در سامانه مس پورفیری کوه اسفند، جنوب جیرفت، استان کرمان

کانسار مس کوه اسفند در جنوبی ‏ترین بخش از کمربند ماگمایی ارومیه - دختر واقع‌شده است. توده ‏های نفوذی با طیف دیوریت تا کوارتزدیوریت و گرانودیوریت الیگوسن - میوسن در مجموعه آتشفشانی ائوسن جای گرفته ‏اند. بر اساس طبقه ‏بندی رگه - رگچه ‏ها، مرحله کانی ‏سازی اصلی شامل کوارتز پیریت کالکوپیریت مرتبط با دگرسانی پتاسیک است. بر اساس بررسی‌های سنگ‌نگاری، میان‌بارهای سیال در کانی کوارتز در سه گروه اصلی و هفت گروه فرعی طبقه ‏بندی می‏شوند: 1- میان‌بارهای سیال غنی از گاز شامل: میان‌بارهای سیال تک فازی گازی (v)، میان‌بارهای سیال دوفازی غنی از گاز ساده (vl) و میان‌بارهای سیال غنی از گاز همراه با فاز کدر (vls) ، 2- میان‌بارهای سیال غنی از مایع شامل: میان‌بارهای سیال دوفازی غنی از مایع ساده (lv) و میان‌بارهای سیال غنی از مایع همراه با فاز کدر (lvs) و 3- میان‌بارهای سیال شور شامل: میان‌بارهای سیال سه فازی شور ساده (lvh) و میان‌بارهای سیال شور چند فازی (lvhs) حاوی فاز جامد هالیت هماتیت انیدریت سیلویت کالکوپیریت). میان‌بارهای سیال شور چند فازی با دما و شوری بالا (358 تا 598 درجه سانتی‏ گراد و 42 تا 70 درصد شوری معادل نمک طعام) با منشا ماگمایی نخستین سیالات تشکیل‏ دهنده کانسار و میا‌ن‌بارهای سیال دوفازی غنی از مایع با دما و شوری پایین (290 تا490 درجه سانتی‏گراد و 11 تا 20 درصد شوری معادل نمک طعام) با منشا ماگمایی- جوی مرتبط با آخرین گردش سیال گرمابی و اختلاط با سیال با شوری پایین‏ تر ‏هستند. کاهش دما ناشی از وقوع فرایند جوشش ثانویه و اختلاط سیالات ماگمایی و جوی به ناپایداری کمپلکس کلریدی حامل فلز مس و کانی‏ سازی در شرایط مساعد منجر‌شده است.

physicochemical evolution of hydrothermal fluids in the kuh-e-esfand porphyry copper system, south of jiroft, kerman province

the kuh-e-esfand copper deposit is located in the southernmost part of the urmia-dokhtar magmatic belt. the oligocene-miocene intrusive bodies, ranging from diorite to quartz diorite and granodiorite, are emplaced within the eocene volcanic complex. based on the classification of veins- veinlets, the main mineralization stage consists of quartz± pyrite± chalcopyrite associated with potassic alteration. based on petrographic studies, fluid inclusions in quartz minerals are categorized into three main groups and seven subgroups: 1- vapor-rich fluid inclusions comprising single-phase vapor inclusions (v), vapor-rich two-phase inclusions (vl), and vapor-rich inclusions with a opaque phase (vls), 2- liquid-rich fluid inclusions including liquid-rich two-phase inclusions (lv) and liquid-rich inclusions with a opaque phase (lvs) and 3- saline fluid inclusions consisting of simple brine three-phase inclusions (lvh), and multi-phase brine inclusions (lvhs) containing solid phases of halite± hematite± anhydrite± sylvite± chalcopyrite. the multi-phase saline inclusions with high temperature and salinity (358-598°c and 42-70 wt.% nacl equivalent) of magmatic origin are the primary fluid inclusions forming the deposit. the two-phase liquid-rich inclusions with lower temperature and salinity (290-490°c and 11-20 wt.% nacl equivalent) of magmatic-meteoric origin are related to the final stages of hydrothermal fluid circulation and mixing with lower salinity fluids. the temperature decrease due to secondary boiling and mixing of magmatic and meteoric fluids led to the instability of the chloride complex carrying copper and subsequent mineralization under favorable conditions.