کانسارهای سرب و روی ناحیه مزار- روتشون، استان کرمان: زمین شناسی، دگرسانی و کانه زایی

ناحیه مزار- روتشون در زون سنندج- سیرجان جنوبی و جنوب‌غرب شهر بافت قرار دارد. در این ناحیه، کانسارهای سرب و روی سه چاه، چاه سربی، چاه نار، زردبازی دَر و چاه سرب ارجمندی بررسی‌شد. بیشترین برون‌زد واحدهای زمین شناسی ناحیه، دربردارنده کمپلکس های دگرگونی گل گهر (آمفیبولیت، گنیس و میکاشیست)، روتشون (شیست، مرمر، کالک شیست، اسلیت و فیلیت) و خَبر (مرمر وکالک شیست) به سن پالئوزوئیک است. دایک هایی با ترکیب میکرودیوریت، مونزودیوریت و دیاباز واحد های دگرگونی را قطع کرده اند. مرمر دولومیتی- کلسیتی کمپلکس روتشون، سنگ میزبان کانه زایی سرب و روی است. در کانسارهای سه چاه، چاه سرب و چاه نار کانه زایی اولیه دربردارنده گالن، اسفالریت، پیریت± کالکوپیریت به همراه کوارتز، کلسیت، دولومیت± باریت است. ساخت و بافت های رگه- رگچه ای، پرکننده فضای خالی، برشی‌±  دانه پراکنده±  لامینه ای در این کانسارها دیده می شود. مهم‌ترین دگرسانی در این کانسارها، سیلیسی و کربناتی شدن (کلسیتی و دولومیتی) است. در کانسارهای زردبازی دَر و چاه سرب ارجمندی، کانسنگ سولفیدی اولیه دیده نمی شود و کانسنگ غیرسولفیدی برون‌زد دارد. کانسنگ غیرسولفیدی در اثر اکسایش سولفیدها تشکیل‌شده و اغلب از اسمیت سونیت، هیدروزینسیت، همی‌مورفیت و سروسیت تشکیل‌شده است. به نظر می رسد کانسنگ غیرسولفیدی در این دو کانسار از نوع جانشینی مستقیم باشد. بر پایه شواهد زمین شناسی، کانی شناسی و دگرسانی می توان کانه زایی اولیه در ناحیه را در دو گروه سرب و روی نوع رسوبی- برون‌دمی؟ (کانسار چاه سربی) و رگه ای (کانسارهای چاه نار و سه چاه) دسته بندی کرد که تحت شرایط برون‌زاد در برخی کانسارها، کانسنگ غیرسولفیدی نیز شکل‌گرفته است. همچنین  می توان کانسارهای این ناحیه را در دو گروه سولفیدی اولیه (درون زاد) و غیرسولفیدی (برون زاد) دسته بندی کرد.

pb-zn deposits in ruchun-mazar region, kerman province: geology, alteration and mineralization

ruchun-mazar region is located in southern sanandaj-sirjan zone, southwest of baft city in kerman province, iran. seh chah, chah sorbi, chah nar, zardbazi dar, and chah sorbi arjmand pb-zn deposits located in this region were investigated. the most outcrops of the geological units in the area include the paleozoic metamorphic complexes of gol ghohar (amphibolite, gneiss and micaschist), ruchun (schist, marble, calcschist, black chert, slate and phyllite), and khabar (marble, calcschist). microdioritic, monzodioritic and diabasic dykes have intruded into the metamorphic units. dolomitic and calcitic marble of ruchun complex is the host rock for pb-zn mineralization. primary mineralization in seh chah, chah sorbi, and chah nar deposits includes galena, sphalerite, and pyrite ± chalcopyrite along with quartz, calcite, and dolomite ± barite. vein-veinlet, open space filling, brecciated ± disseminated ± laminate structures and textures can be seen in these deposits. the most important alterations in these deposits are silicification and carbonitization (calcitic and dolomitic alterations). primary sulfide ore in zardbazi dar and chah sorbi arjmand deposits has been weathered and mining has been carried out on nonsulfide ore (supergene ore). the nonsulfide ore formed at the expense of sulfides, and mainly consists of smithsonite, hydrozincite, hemimorphite, and cerussite. it seems that these deposits belong to the direct replacement and, to a lesser extent, wall rock replacement nonsulfide zinc deposits. based on the geological, mineralogical and alteration evidence, the primary mineralization in the region can be divided into two groups of sedex type (chah sorbi deposit) and vein type (chah nar and seh chah deposits). it was concluded that under supergene conditions in some deposits, nonsulfide ore was also formed. moreover, the deposits of this region can be categorized into primary sulfide (hydrothermal) and nonsulfide (supergene). introductioniran embraces extensive areas having high potential for carbonate-hosted (ch) zn-pb deposits due to the suitable geodynamic conditions and the occurrence of large carbonate platforms (rajabi et al., 2012). a wide variety of zn-pb deposits have been reported along sanandaj-sirjan zone (ssz) in iran. the development of ssz is related to the generation of the neo-tethys ocean during the permian and its subsequent destruction due to the convergent and continental collision between the arabian and iran plates during cretaceous to tertiary periods (mohajjel et al., 2003; ghasemi and talbot, 2006). ruchun-mazar (rechan) region is located in the southern sanandaj-sirjan zone (fig. 1). this area is located at 75 km southwest of baft city in kerman province, iran. in this region, the lower paleozoic marble rocks of ruchun complex host numerous zn-pb deposits (fig. 2). although sulfide mineralization is dominant in this region (e.g., seh chah, chah sorbi, and chah nar deposits), secondary non-sulfide ores are common (e.g., zardbazi dar and chah sorbi arjmand deposits). based on geology, mineralogy, mineralization and alteration, the similarities and differences among the pb-zn deposits of this region were investigated. material and methodsat the first step, a 1:50,000 integrated geological map of ruchun-mazar region was prepared. then, a more detailed investigation of the deposits, including field sampling of rock units, ore veins, tunnels and other mining works was done. field observations were supplemented by petrographic studies and x-ray powder diffraction (xrd) analysis. from the collected samples (224 samples), 95 thin sections, 48 polished thin sections, and 41 polished sections were prepared for petrographic and mineralogical studies.