بررسی استعاره های مفهومی در ضرب المثل های فارسی

نظریه استعاره مفهومی از مباحث مورد مطالعه در حوزه زبان شناسی شناختی است که به بررسی نحوه ادراک و شناخت در ذهن انسان می پردازد. مطابق این نظریه، استعاره ها؛ نه یک کارکرد زبانی در خدمت ادبیّت متن که ابزاری اساسی برای درک امور انتزاعی و غیرملموس در ذهن بشر هستند و حوزه کار و نفوذ آنها نه در سطح واژگان که در عمق معنا و مفاهیم می باشد.حوزه های تعریف شده در نظریه استعاره مفهومی و مصادیق آن از جهات بسیاری با زمینه های مفهومی و کاربردی ضرب المثل ها مشابهاتی دارد؛ به نحوی که می توان ضرب المثل ها را نیز نمونه ای از استعاره های مفهومی دانست که با استفاده از حوزه های مبدا گوناگون به انتقال معانی و مفاهیم متناسب با آن ها می پردازند. از آن جا که ضرب المثل ها، عمومی ترین و پرکاربردترین بخش ادبیات به شمار می آیند، بررسی آن ها با توجه به نظریه استعاره مفهومی، موجبات درک و دریافت مبانی فکری و فرهنگی ملت ها را فراهم می نماید. پژوهش حاضر بر آن است تا با مروری گذرا بر مطالعات و نگرش های تاریخی و مدرن پیرامون استعاره ها و سنجیدن دو دیدگاه متفاوت درباره آن ها، ضرب المثل های فارسی را با توجه به نظریه استعاره مفهومی بررسی نماید و حوزه های مبدا پرکاربرد در دایره امثال فارسی را بیابد و از این راه بتواند خطوط اصلی فکر و شناخت در بین ایرانیان را نشان دهد.