جلوه های تشخیص در تشبیه

تشخیص (شخصیت‌بخشی) آرایه ای نویافته و نوظهور نیست؛ به جرات می‌توان پیشینه آن را به درازنای کلام بشر دانست که امروزه بلاغت نگاران معاصر به جدّ به آن پرداخته اند. این آرایه ادبی به سادگی همراه با دیگر آرایه‌ها از جمله تشبیه در کلام پدیدار می‌شود در این باره هر کدام از دو رکن اصلی تشبیه (مشبّه و مشبّه‌به) می توانند دیگری را وارد حوزه تشخیص کنند و از اسباب نو شدن یک تشبیه شوند. در این جستار با نگاهی به نمونه‌های فصیح نظم و نثر، به بررسی جلوه‌های تشخیص در تشبیه می‌پردازیم. جلوه‌های شخصیت‌بخشی در تشبیه می‌تواند از طریق وجه شبه (از درون تشبیه) یا با منادا و خطاب (از بیرون) صورت گیرد. نگارندگان پس از نگاهی کوتاه به آرایه تشخیص، همراهی آن با تشبیه را با نگرشی نو بررسی کرده‌اند.