سنّتگرایی و نوآوری در غزل‌های هوشنگ ابتهاج

امیر هوشنگ ابتهاج (سایه)، شاعری‌ چیره‌‌‌‌‌‌ دست و توانا و از درخشانترین چهرههای غزلسرای معاصر است. او در هر دو شیوه شعر سنّتی و شعر نیمایی طبع آزمایی کرده است؛ بنابراین طبیعی است که غزل سرایی او از تبحّرش در زمینه سرودن شعر نیمایی متاثّر شود تا جایی که در شمار یکی از بهترین سرایندگان غزل نو قرار گیرد. از سوی دیگر غزل چه سنّتی باشد چه نو، یکی از انواع شعر است و می توان آن را در پنج حوزه عاطفه، زبان، تخیّل، موسیقی و شکل بررسی کرد. پژوهندگان در این جستار تلاش می کنند غزل های سایه را به تفکیک در این حوزه-ها بررسی کنند تا دریابند او در هر کدام، تا چه حدی نوآوری داشته و تا چه حد از خصایص شعری سرایندگان کلاسیک چون حافظ و سعدی و مولانا تبعیّت کرده است. بر اساس نتایج این پژوهش، غزل سایه ضمن برخورداری از احساسی لطیف و شاعرانه، از نظر موسیقی و شکل ظاهری، همان حال و هوای غزل کلاسیک را به ذهن تداعی می‌کند، در حوزه‌های عاطفه و شکل ذهنی، دارای نوآوری‌هایی در خور توجه است و در حوزه های تخیّل و زبان نیز نوآوری های اندکی دارد.