جلوه‌های خاصِ زبانِ گفتاری در بحرالانساب (کتابی در ذکرِ خاندانِ احمدِ جامِ ژنده‌پیل)

بحر الانساب کتابی است به زبان فارسی در ذکرِ خاندانِ احمدِ جامِ ژنده‌پیل که آن را محمّد حکیم جامی در سال 1034 هجری تالیف کرده است. این کتاب در شناساندنِ افرادِ خاندانِ شیخ احمدِ جام در نیمۀ دوم قرن دهم و نیمۀ اول قرن یازدهم و آگاهی از مقامات و مناصبِ آن‌ها منبعِ اصیل و دستِ اوّل محسوب می شود و همچنین شناسانندۀ بسیاری از نسبت‌ها و اسامیِ مردان و زنان رایج در آن عهد و نیز نام‌های جغرافیایی مربوط به حوزۀ جام است. نثرِ بحر الانساب در بسیاری مواضع نزدیک به زبانِ گفتار است و به لحنِ محاوره یا عامیانه نوشته شده است. درواقع، مولّفِ آن از فرهنگِ عوام تاثیر پذیرفته بود و سبک، پسند و گرایشِ عمومیِ جامعه را در استفاده از زبانِ گفتار در نوشتار قبول کرده بود. در پژوهش حاضر، جلوه‌هایِ خاصِ زبانِ گفتاری در بحر الانساب در سه سطحِ آوایی، لغوی و نحوی بررسی شده است تا از طریق آن، نمونه‌ای از زبانِ گفتاریِ خراسانِ عصرِ صفوی به دست داده شود.

special manifestations of spoken language in bahr al-ansāb (a book about the family of ahmad-e jām-e zhende pil)

bahr al-ansāb is a book in persian language about the family of ahmad-e jām-e zhende pil, which was written by muhammad hakim-e jāmi in 1034 ah (1656 ad). the book is considered an authentic source about the members of sheikh ahmad-e jām’s family, their lives and social and official status, in the second half of the 10th century and the first half of the 11th century. it also provides information about the familial links, several male and females names common in that era, as well as geographical names related to the area of jam. in many places, the prose of bahr al-ansāb is close to spoken language and is written in a colloquial tone. in fact, its author was influenced by folk culture and accepted the style and general tendency of the society in using spoken language in writing. in the present research, the special manifestations of the spoken language of bahr al-ansāb have been investigated at three phonetic, lexical, and syntactic levels in order to obtain an example of the spoken language of khorāsān during the safavid era.