تحلیل روابط بینامتنی تلمیح در دیوان (نسخ خطی) میرزا محمد سیل اخباری

مطالعات بینامتنی ازجمله رویکردهای مهم در پژوهش‌های ادبی معاصر است. طبق نظریه بینامتنیت، هیچ متنی بدون پیش‌متن نیست و متن‌ها پیوسته بر اساس متن‌های گذشته بازتولید می‌شوند. با عنایت به این تعریف، می‌توان تلمیح را یکی از مصادیق بارز بینامتنیت تلقّی کرد؛ ازاین‌رو، هدف این پژوهش، تحلیل روابط بینامتنی تلمیح در دیوان میرزا محمد سیل اخباری به شیوه توصیفی-  تحلیلی است. نتایج این تحقیق نشان داده است که تلمیح در شعر سیل غالباً در پیوند با موضوعات عرفانی، دینی و شخصیت‌های مذهبی ازقبیل قرآن، احادیث، زندگی امامان و پیامبران (ص) و موضوعات ادبی و عاشقانه شکل گرفته است. روابط بینامتنی هم در دیوان این شاعر بر مبنای قواعد سه‌گانه کریستوا، میان متن حاضر و غایب، به‌صورت نفی جزئی، نفی متوازی و نفی کلّی بروز و ظهور پیدا کرده‌ است و دراین‌بین، نفی جزئی در اشعار سیل اخباری دارای بسامد بیشتری است.

analysis of intertextual relationships of allusions in mirza mohammad seil akhbāri’s divan (manuscripts)

intertextual studies are among the important approaches in contemporary literary research. according to the theory of intertextuality, no text exists without a pre-text, and texts are continuously recreated or reinterpreted based on earlier texts. considering allusion as exemplar of intertextuality, the purpose of this study is to analyze the intertextual relationships of allusions in the poetry of mirza mohammad seil akhbāri using a descriptive-analytical method. the results of this study indicate that allusions in seil akhbāri’s poetry are often connected to literary romanticism, mythological themes, religious subjects, and religious figures. intertextual relationships in the works of this poet are based on the three types of kristeva’s transtextuality - partial negation, parallel negation, and complete negation, among which, partial negation is more prevalent and shows the highest rate of frequency in the poetry of seil akhbāri.