تشبیهات اساطیری در متون دینی مزدیسنا

مفاهیم اهوره مزدا و اهریمن در فرهنگ دینی مزدیسنا با مفهوم مینو گره خورده‌اند؛ چنان‏که اهوره‏مزدا، سپنته مینو را در بطن خود دارد و اهریمن نیز صورت زبانی دیگری از انگره مینوست. مینو در متون دینی مزدیسنا افزون بر این دو آفریدگار متخاصم، بر مفاهیم دیگری نیز صدق می‌کند. این سه مفهوم بنا به عواملی چون دیرینگی، چندگانگی معنایی و انتزاعی بودن، تغییراتی که طی زمان در معانی‏ آن‏ها راه یافته است، با وجود پژوهش‌های انجام شده، همچنان به ابهام و ایهام آمیخته‌اند. نگارندگان این مقاله کوشیده اند با استخراج داده‏ها از متون دینی مزدیسنا به شیوه توصیفی - تحلیلی، این موارد را از منظر تشبیهاتی که حول آنها شکل گرفته تحلیل کنند و نشان دهند فن تشبیه به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای شناخت، چگونه برای تجسم بخشیدن به این مفاهیم انتزاعی به کار گرفته شده و چه شاخصه‌های تصویری و معنایی برای آنها تبیین کرده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که اولاً پدیدآورندگان متون دینی مورد بحث، آگاهانه با استفاده از تشبیه عقلی به حسی و مشبه‏به‌های عینی و عامه‌پسند، این سه مفهوم را به درک و دریافت عامه مردم نزدیک کرده‌اند. دوم این‏که تشبیه مفهوم مینو به عناصری از حوزه رزم و نبرد، نقشی فراتر از جان‏بخشی برای آن تعریف کرده و آن را جان کنشگر و مبارزِ جهان اشه شناسانده است. سوم این‏که تشبیهات اهوره مزدا با حفظ معیارهای زیبایی‏ شناسانه ساخته شده، درحالی‏که تصاویر مرتبط با اهریمن از مهیب‏ترین و گزند ه ‏ترین پدیده ‏ها در دیدگاه مردم آن روزگار انتخاب شده‌اند.

similes for mainyu, ahura mazdā and ahriman in the avesta, bundahishn and mainyu-i ye xrad

the concepts of ahura mazdā and ahriman in the zoroastrian religious culture are intertwined with the concept of mainyu, such that ahura mazda holds spenta mainyu within himself, and ahriman is another verbal form of angra mainyu. in addition to these two antagonistic deities, mainyu also applies to other concepts in zoroastrian scriptures. these three concepts are still ambiguous and confusing, despite ongoing research, due to factors such as antiquity, semantic multiplicity, abstraction, and changes that have occurred over time in their meanings. the authors of this article have attempted to analyze and demonstrate these concepts from the perspective of the similes that have been formed around them, using a descriptive-analytical method and by extracting data from zoroastrian scriptures. this is to show how simile, as one of the most important tools of cognition, has been used to visualize these abstract concepts and what visual and semantic characteristics have been explained for them. the results of the study show, firstly, that the authors of the scriptures under discussion have consciously used similes to relate the intellectual to the sensory as well as the tangible and the popular to bring these three concepts closer to the understanding and perception of the general public. secondly, using simile to compare the concept of mainyu to martial art terminilogy has defined a role for it beyond mere personification, identifying it as the agent and combatant soul of the world of asha. thirdly, while the similes referring to ahura mazdā maintain aesthetic criteria, the images associated with ahriman have been chosen from among the most terrifying and striking phenomena in the view of that era.