تحلیل بازنمایی ایدئولوژی جنسیتی در لایه‌های سبکی سوگ‌سروده‌های شخصی فارسی

بازنمایی ایدئولوژی جنسیتی، نشان‌دادن جهان جنسیتی مولّف (باورها، رسوم و سنّت‌ها، کنش‌های رفتاری مورد انتظار از هر دو جنس، توزیع قدرت میان دو جنس) یا از جایگاه موافق همسو با گفتمان قاهر جامعه یا از دیدگاهی انتقادی در متن است. مسئلۀ اصلی این تحقیق، تحلیل بازنمایی ایدئولوژی جنسیتی در لایه‌های سبکی مرثیه‌های شخصی شاعران زن و مرد پارسی‌گو است. بازنمایی فردیت (خود) شاعر در مرثیه‌های شخصی، امکان انواع مطالعات هویت‌شناختی مولّف، نظیر جنسیت را در این گونۀ ادبی به دست داده است. برای انجام این پژوهش، از روش تحقیق ترکیبی (توصیفی-آماری-تحلیل قیاسی) استفاده شد و مبنای نظری تحقیق، سبک‌شناسی لایه‌ای بوده است. از انجام این تحقیق در سه لایۀ واژگانی، نحوی و بلاغی، نتایج زیر حاصل شد: زنان با رمزگان مبیّن تسلیم و رضا، جملات کوتاه و گسسته و ابزارهای بلاغی حسّی و عاطفی، مفاهیمِ پذیرش سرنوشت، درونی‌شدن نقش و جایگاه جنسیتی و نیز مظلومیت و فرودستی بیشتری را در سوگ‌سروده‌های خود، همسو با گفتنان غالب جامعه، بازتاب داده‌اند. ایدئولوژی بازنمایی‌شده در مراثی شخصی مردان، حاکی از اعتراض مقتدرانه و آمرانگی فرادستانه است. در مقایسه با هیجانات عاطفی زنانه که در کنش‌های گفتاری اظهاری و عاطفی و جملات کوتاه و گسستۀ مراثی آنان پیداست، مردان با جملات طولانی پیوسته، کنش‌های گفتاری ترغیبی و ابزارهای بلاغی بیشتر، تامّلات منطقی بیشتری را انعکاس داده‌اند. با تغییرات اجتماعی و فرهنگی، از میزان فروتنی و تسلیم منعکس‌شده در سوگ‌سروده‌های زنان کاسته شده است.

analysis of representation of gender ideology in stylistic layers of personal persian elegies

the representation of gender ideology is to show the author’s gender world (beliefs, customs and traditions, behavioral acts expected from both sexes, distribution of power between the two sexes) either from a position of agreement with the dominant discourse of the society or from a critical point of view in the text. the main objective of this research is the analysis of the representation of gender ideology in the stylistic layers of the personal elegies of persian-speaking male and female poets. the representation of poet’s individuality (self) in personal elegies makes it feasible to study author’s identity, for instance in terms of gender. this study was conducted via a combined research method (descriptive-statistical-comparative analysis), employing layered stylistics as the theoretical basis. the following results were obtained from this research (in three lexical, syntactic and rhetorical layers). symbols indicating submission and satisfaction, short and discrete sentences and emotional and sensory rhetorical devices are   used more often in the elegiac writing of female author to reflect the concepts of acceptance of fate, internalization of gender role and status, as well as oppression and inferiority, in line with the dominant discourse. the ideology represented in the personal elegies of male authors indicates authoritative protest and overbearing authoritarianism. compared to women’s emotional emotions that can be found in their declarative and emotional speech acts and short and discrete elegiac sentences, men have reflected more logical reflections with long continuous sentences, persuasive speech acts and more rhetorical tools.