نقد و تحلیل مکانیسم حاکم بر روساخت و ژرف ساخت ضرب المثل های رایج فارسی (با رویکرد کارکردگرایی ساختاری)

ضرب‌المثل‌ها، از عناصر فرهنگی موجود در جامعه هستند که مسیر اندیشه و تفکّر عمومی را نشان می‌دهند. آن‌ها اغلب مفاهیم و پیام خود را با فشار و نفوذ زیادی بر کنشگران فرهنگی تحمیل می‌کنند. سوال این است که راز تاثیرگذاری و فشار کارکردی ضرب‌المثل‌ها از کجاست و سازوکارهای درونی و بیرونی حاکم بر ساختار آن‌ها چگونه است؟ با استفاده از روش کیفی، تحلیلی و کارکردگرایانه می‌توان گفت ضرب‌المثل‌هایی رایج و نافذ هستند که با طرح دوگانه‌‌های آشکار و تقابلی در روساخت، مخاطب را بی‌درنگ به قصّه‌ای آشنا در زیرساخت هدایت ‌کنند. انتقال ذهن مخاطب از نشانگان روساختی به دلالت‌ها و قصّه‌های فرهنگی و زیر‌ساختی، هرچقدر آسان‌تر باشد، نفوذ آن‌ها بر مخاطب بی‌درنگ و بیشتر خواهد بود. قصّۀ موجود در زیرساخت ضرب‌المثل‌ها با شکل‌دهی به قالب‌سازی و طرح‌وارۀ ذهنی می‌تواند مانند یک اهرم فشار بر شنونده تاثیر بگذارد و به رشد شناختی، یادآوری و فهم سریع پیام کمک کند. روایت و قصّه‌های فرهنگی موجود در زیرساخت ضرب‌المثل‌ها در جهت متقاعدسازی عمل می‌کنند. آن‌ها با تاکید بر ساخت‌گرایی اجتماعی، موجب جمع‌پذیری می‌شوند و همچنین با تاکید بر اصالت تصویرسازی و خلق نوعی از اجبار و ضرورت نمایشی، بر مخاطبان تاثیر فوری می‌گذارند.

a functional analysis of superstructure and deep structure mechanisms in common persian proverbs

: proverbs are important cultural components which show the way and style of common thought in a society. they are often mediators and devices for language pressure and influence. the question is where the effectiveness and functional pressure of proverbs come from and how the internal and external mechanisms governing their structure work. using the qualitative, analytical and functionalist method, it can be said that proverbs become common and influential when they direct the audience to a familiar story in the infrastructure through obvious dualities and contrasts in the superstructure. the easier the audience’s mind is transferred from superficial signs to cultural and infrastructural significance of the stories, the more immediate and greater their influence will be on the audience. the story in the deep structure of proverbs can influence the listener like a pressure device by shaping the mental schema and help in cognitive development, recalling and quick understanding of the message. narratives and cultural stories in the deep structure of proverbs act in the direction of persuasion. they shape acceptance by emphasizing on social constructionism and create an immediate impact on the audience by highlighting the originality of depiction and imposing pressure and theatrical obligation.