تطبیق شاخصه‌های کارناوال باختینی درنقیضه فارسی بر مبنای اصول نقد معاصر

تمایل به خنده و استهزا،‌ چه در قاب نمایش‌های کمدی و چه در بافت آثار مضحک، ‌قدمتی دیرینه دارد.‌ تجربیات مجریان این حوزه، ‌تاثیرات وافری روی اندیشه‌های عمومی و سبک زندگی مردمان داشته است که در قرون اخیر،‌ نظریه‌پردازان از زاویه‌های متنوّع، فلسفۀ کارکرد آن را مورد بررسی قرار داده‌اند. ‌شاخص‌ترین نظریه‌پردازی نقد در این زمینه، مصداق حلقۀ مرکزی «منطق گفت‌وگویی» باختینی است که بر مدار بازی همسویگی چندزبانی استوار بود و بعد از رمان، بر گفتمان و مکالمه‌گری گونه‌های طنز اجتماعی و ادبی چون «کارناوال»، «نقیضه» و... پیاده شد. در این بازی، تفسیر و واسازی منطق مکالمه‌ای چندآوایی با زیرساخت گونۀ بدخوانی خلّاق، بعضی روش‌های طنزآمیز چون کارناوال و نقیضه بر مبنای انگاره‌های مشترک،‌ از نظر بهره‌یابی از اصول مکاتبی چون «فرمالیست روسی» در آشنایی‌زدایی،‌ «ساختارشکنی فرانسوی» در قطع ارتباط متن با ساختار بهنجار و خیزش «طنز تا خلّاقیت» بر مبنای روان‌شناسی آن، قابل‌بررسی هستند. ‌نتیجۀ این بررسی توصیفی- تحلیلی که بر مبنای منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی انجام گرفته، ‌حاکی از آن است که نقیضه‌های فارسی با اشتراک شاخصه‌های بینامتنی و وام‌گیری چندزبانگی کارناوالی،‌ همان کمدی‌های ادبی هستند که در سطح ادبیات با شکست‌گفتمان محتوا، زبان یا سبک‌برداری از نظیره‌‌های جدّی،‌ سیری صعودی از دامنۀ طنز به خلّاقیت را سپری کرده‌اند.

adaptation of bakhtin’s carnival characteristics in persian parody based on the principles of contemporary criticism

content for laughter and sarcasm, whether in the frame of comedy or in the context of ridiculous works, has a long history. the experiences of the practitioners in this field have had a great impact on the general thoughts and lifestyle of the people, and in recent centuries, theorists have examined the philosophy of its operation from various angles. the most significant theorization in this field is bakhtin’s dialogism, which is based on the language play he names as heteroglossia. after the concept has been discussed in the study of novel and other discourses of social and literary satires such as &carnival,&  &parody,& and so on.‌‌ the interpretation and deconstruction of polyphonic conversational logic within the infrastructure of creative misreading and the humor in carnival discourse and parody can be conducted in terms of employing russian formalist notion of familiarization,  the disconnection and isolation of text from normal structure in french deconstruction and the psychological evolution of humor to creativity.the result of this descriptive study, an analysis based on library and internet sources, indicates that persian parodies share intertextual features and borrow from polyphonic language of carnival. these parodies are the same as literary comedies that has gone through a journey from the domain of humor to creativity with an intentional failure in the imitation of the content, language or style of serious works.