تحلیل بلاغی توصیفات سه منظومۀ عامیانۀ کُردی

داستان‌های عامیانه، از جنبه‌ها و ابعاد مختلف، از جمله بُعد بلاغی شایستۀ بررسی هستند. در این مقاله، سه داستان کُردی «شورمحمود و مرزینگان»، «شیخ فرخ و خاتون استی» و «شیخ صنعان» که به‌اهتمام قادر فتّاحی قاضی گردآوری شده، از نظر بلاغی تحلیل و بررسی شده است. توصیفاتی که در این داستان‌ها آمده، متناسب با اندیشه و زندگی گویشوران کُرد، جلوه‌های بلاغی ویژه‌ای یافته است. ضمن بررسی بلاغی توصیفات داستان‌های مذکور، آن‌ها را با نمونه‌های مشابه در متون نظم فارسی و اشعار عامیانه تطبیق داده‌ایم. حاصل این تحلیل و تطبیق‌ها آن است که این سه منظومۀ عامیانۀ کُردی از نظر فکری و زبانی، شباهت زیادی به سبک دورۀ خراسانی دارند و به‌لحاظ انواع ادبی نیز از نوع غنایی هستند؛ امّا در مقایسه با نمونه‌های متون نظم فارسی، عنصر تشبیه در آن‌ها بسامد زیادی دارد. جست‌وجوهای بیشتر در تحلیل بلاغی داستان‌های مذکور نشان داد بلاغت تشبیه‌محور این داستان‌ها با بلاغت اشعار عامیانه، به‌ویژه دوبیتی‌های عامیانه، همانندی‌هایی دارد؛ امّا نمونه‌های متعدّدی نیز در این داستان‌ها وجود دارد که خاص و منحصربه‌فرد است و در حدود جست‌وجوی نگارندگان، مشابهی برای آن‌ها در ادبیات رسمی و اشعار عامیانه یافت نشد.

rhetorical analysis of descriptions of three kurdish folk poems

folk tales can be explored from different aspects and dimensions, including rhetorical dimension. in this article, three kurdish stories of &shoor mahmud and marzingan&, &sheikh farrokh and khatun esti& and &shaykh sanan& which have been compiled by qaderi fattahi qaderi have been analyzed and analyzed rhetorically.  the descriptions mentioned in these stories have found special rhetorical effects in accordance with the thoughts and lives of kurdish speakers. in addition to rhetorical study of the descriptions of these stories, we have adapted them to similar examples in persian order texts and folk poetry. the result of this analysis and adaptation is that these three kurdish folk systems are intellectually and linguistically similar to the khorasani style and are rich in terms of literary types, but in comparison with the examples of persian order texts, the simile element has a higher frequency in them.further searches in the rhetorical analysis of these stories showed that the simile-driven rhetoric of these stories has similarities with the rhetoric of folk lyrics, especially folk dobits, but there are also several cases in these stories that are special and unique and there are not about the same authors searching for them in official literature and folk poetry.