نقیضه‌پردازی و گفتمان زنانه در رمان قصه تهمینه

یکی از دستاوردهای انقلاب مشروطه در سطوح مختلف اجتماعی و به تبع آن متون ادبی، توجه به زنان و طرح مسائل و مشکلات آنان است. ازجمله می‌توان به آثار محمّد محمّدعلی اشاره کرد که در آن، زنان جایگاهی ویژه دارند. وی در رمان قصه تهمینه با استمداد از داستان رستم و سهراب و بازآفرینی آن از زاویه ‌دید زنانه تهمینه، صدای دیگری (زن) را که در برابر قدرت و ایدئولوژی مسلّط مردسالار خاموش مانده‌ است، به گوش می‌رساند. این جستار درصدد پاسخگویی به این پرسش است که روابط بینامتنی این اثر با شاهنامه چگونه منجر به چندصدایی و گفتمان زنانه در رمان قصه تهمینه شده ‌است. از این رو، با تکیه بر منطق گفت‌وگویی باختین، نقیضه‌پردازی‌های زبانی و جامعه‌شناختی نویسنده از داستان رستم و سهراب نشان داده شده ‌است. نتیجه این بررسی حاکی از آن است که در نقیضه‌پردازی زبانی نویسنده به‌منظور محوری ساختن جایگاه زنان در بازآفرینی داستان شاهنامه، از ویژگی‌های گفتمان زنانه مانند رنگ‌واژه‌ها، زاویه دید زنانه، واژگان زنانه، عواطف و احساسات زنانه و ساختار نحوی زنانه در جملات بهره می‌گیرد. همچنین وی در نقیضه‌پردازی جامعه‌شناختی از روایت شاهنامه، به استقلال فکری و مالی زنان، هویت زنانه، مبارزه با دیگری بودن زنان و غیره پرداخته ‌است.

parody and women’s discourse in Tahmineh’s Story novel

One of the achievements of the Constitutional Revolution at various levels of society and consequently literary texts is to pay attention to women and discuss their issues and problems. for example, we can mention the works of Mohammad Mohammad Ali, in which women have a special position. he can try to show another voice (woman) that has been silenced in front of the dominant power and ideology of patriarchy by using the story of Rostam and Sohrab and recreating this story from Tahmineh’s feminine point of view. This article is trying to answer the question that how the intertextual relations of this work with Shahnameh have led to polyphony and women’s discourse in Tahmineh’s story novel. Therefore, the article has shown the author’s linguistic and sociological contradictions from the story of Rostam and Sohrab relying on the logic of Bakhtin’s dialogue. the result of the issue has shown that the author in order to centralize the position of women in recreating the story of Shahnameh uses the features of women’s discourse such as the colorword, women’s perspective, women’s words, women’s emotions, and feelings, women’s syntactic structure in sentences. Also, in the sociological contradiction of the Shahnameh narration, he has dealt with women’s intellectual and financial independence, women’s identity, struggle against women’s being different, and so on.