تناوب تکمیلی مشروط بر محیط واجی در ترکی آذربایجانی: رویکردی شناختی

یکی از مسائل بحث‌برانگیز در مطالعات صرفی واجی، بحث تناوب تکمیلی مشروط بر محیط واجی است. این پژوهش با رویکردی شناختی، وجود چنین پدیده‌ای را در ترکی آذربایجانی نشان می‌دهد. با توجّه به بحث «مغالطه قاعده/فهرست» در لَنِکِر (1987) بخش واژگان می‌تواند علاوه بر اطلاعات غیرقابل پیش‌بینی، حاوی اطلاعات قابل پیش‌بینی نیز باشد. این بحث لنکر، راه را برای توضیح بهتر واژگانی‌شدگی فرایندهای واجی باز می‌کند. به باور نگارندگان، همسو با مغالطه قاعده/فهرست لنکر و همچنین صرفی‌شدگی (یا واژگانی‌شدگی) زودهنگام فرایندهای واجی در بایبی (2001)، ترکی آذربایجانی در گذشته دارای فرایندهایی واجی بوده که اکنون زایایی خود را از دست داده و فقط بقایای آن در واژگان باقی مانده است. این بقایا در برخی موارد به‌صورت تکواژگونه‌هایی تکمیلی بروز یافته‌اند که انتخاب بین آن‌ها مشروط بر محیط واجی است. تحلیل نگارندگان، مخالف تحلیل دیگر پژوهشگران در این زمینه است که با رویکردی زایشی سعی داشته‌اند این موارد از ترکی آذربایجانی را در قالب فرایندهای واجی توضیح دهند. در این تحقیق برای نشان دادن بازنمایی‌ها و روابط تکواژگونه‌ها از انگاره شناختی نِسِت (2008) استفاده شده است. این انگاره برپایه آرای لنکر (1987) بوده و تا امروز از معدود انگاره‌های واج‌شناسی شناختی موجود در زبان‌شناسی شناختی و کاربردبنیاد است. داده‌های این پژوهش در هر جا که منبع آن‌ها ذکر نشده باشد، از طریق ضبط صدای گویشوران ترکی آذربایجانی فراهم آمده است.

Phonologically Conditioned Suppletion in Azerbaijani: A Cognitive Approach

One of the controversial issues in morphophonological studies is PhonologicallyConditioned Suppletion. Using a cognitive approach, the present study shows the existence of this phenomenon in Azerbaijani. Under Langacker’s (1987) Rule/List Fallacy, the lexicon contains unpredictable as well as predictable information. This paves the way for a better explanation of the lexicalization of phonological processes. Following Langacker’s Rule/List Fallacy and Bybee’s (2001) early morphologization (or lexicalization) of phonological processes, the authors believe that the lexicalization of such processes has occurred in Azerbaijani. Those processes are not productive anymore and they only exist as residues in the lexicon. In some cases, those residues are suppletive forms and the choice between them depends on the phonological context. The authors’ analysis is different from the other researchers’ generative analyses in which they have tried to explain such cases in terms of phonological processes. Nesset’s (2008) cognitive model is used to demonstrate the representations and relations between the allomorphs. This model is based on Langacker’s (1987) ideas and to date, it is one of the few “cognitive phonology” models in cognitive and usagebased linguistics. Wherever not referenced, the data in this paper is gathered by recording Azerbaijani speakers.