مقایسۀ عنصر بلاغی اغراق در دو منظومۀ حماسی شاهنامۀ فردوسی و گرشاسب‌نامۀ اسدی طوسی

حوزۀ عمومی خیال شاعرانه، مباحث اصلی و گسترده‌ای را دربر می‌گیرد که شامل چهار بحث مجاز، استعاره، تشبیه، کنایه و دگرگونی‌ها و شاخه‌های هرکدام می‌شود؛ امّا در میان مباحث علم بدیع، چند بحث را بر آن می‌توان افزود و بدین‌گونه دایرۀ اصطلاح، صور خیال و تا حدی ایماژ را شعاع بیشتری داد؛ زیرا در این صورت‌ها نیز آن چیزی که ادای معانی را از حالت عادی بیان به گونه‌های مختلف درمی‌آورد، عنصر خیال و نیروی تخیّل شاعرانه است. یکی از مهم‌ترین عناصری که باید از آن سخن گفت، اغراق و تقسیم‌بندی‌های گوناگون آن است. نقش اغراق در بعضی از ادوار شعری و نیز در بعضی از انواع ادبی، برجسته‌ترین نقش به شمار می‌رود که مهم‌ترین آن، حماسه است. اهمیت نقش اغراق در حماسه تا بدان حد است که همه آرایه‌های بلاغی دیگر اثر حماسی، در زیرمجموعۀ این نقش تعریف می‌شوند. این پژوهش به بررسی و مقایسه این ویژگی در دو اثر برجستۀ حماسه‌سرایی ایران، یعنی شاهنامه فردوسی و گرشاسب‌نامۀ اسدی طوسی خواهد پرداخت و در ضمن آن، درجه پختگی حماسه و کاربرد ویژگی‌های بلاغی آن را در این دو اثر مقایسه کرده، در نهایت، به این نتیجه می‌رسد که هرچند عناصر بلاغی در اغراق‌های گرشاسب‌نامۀ اسدی طوسی، شدت و حضور بیشتری دارند، اغراق در شاهنامه از جهت در نظر گرفتن روح کلّی حماسه و تناسب با اجزای دیگر متن، حماسی‌تر است.

Comparing the rhetorical element “hyperbole” between two epic poems “Shahnameh” by Ferdowsi and “Garashasbnameh” by Asadi Tusi.

The public field of poetic imagery includes major and broad topics. It involves four disputations: metonymy, metaphor, image, irony, and their alterations and branches. But among the topics of rhetoric science, several discussions can be added. In this way, we can extend the circle of the terms, the imaginary forms, and somehow the image; because in these cases, the forms that variegate depiction of meanings from the ordinary expression is the force of poetic fancy. One of the most important elements is hyperbole and its various categorizations. The role of hyperbole in some episodes of poetry history, as well as in some literary forms, is the most prominent role, and one of the most notable categories of hyperbole is epic. The significance of hyperbole in epic literature is very notable in as much as it involves all other rhetorical arrays. This research will examine and compare the hyperbole array between two prominent Iranian epic literature, Shahnameh by Ferdowsi” and Garshasbnameh by Asadi Tusi. We will compare using of rhetorical features in these two works while weighing the dimension of epics maturity. Ultimately we concluded that although rhetorical elements in the hyperboles of Garshasbnameh are more intense, hyperboles in Shahnameh, considering its epic atmosphere and fitting with other elements of the genre, are more epic.