کارکرد معیارهای نشانه‌ای، ساختاری، ارزشی و نقشی در تحلیل فرایند زایشی معنا و دلالت‌پردازی در نظام نشانه‌ای زبانی و ادبی

نشانه-معناشناسی، حوزۀ مطالعاتی جدیدی است در زمینۀ تبیین کارکرد لایه‌های زیرین نشانه‌هاو دست یافتن به روابط متقابل نشانه‌ها و دستاورد آن، چگونگی ظهور معناست. بر این اساس، به چارچوبی در حوزۀ نشانه -معناشناسی نیازمندیم تا بتوانیم به فرایند زایشی معنا در متن ادبی دست یابیم. به رغم تمایز دو دیدگاه در زمینۀ «تعیّن معنا» بر پایۀ نظریۀ نشانه‌شناسی سوسور و «عدم تعیّن معنا»، بر پایۀ باور به لایه‌های تاریک و رازناکیِ متن ، بر اساس دو نظریۀ نشانه‌شناسی ساختارگرای سوسوری و پیرسی و شالوده‌شکنی پساساختارگرای بارتی و دریدایی، می‌توان معیارهایی در فهم متن ادبی، چگونگی ظهور معنا و سنجه‌هایی در تبیین ساختارهای زبانی متن و نشانه‌های ادبی و تمایز بین دلالت «لفظ» بر معنا در «اثر زبانی»  و دلالت «نشانه» بر معنا در «اثر ادبی» و دو نظام نشانه‌ای زبانی و ادبی ارائه کرد. به کمک پیوند بین نشانه و معنا و چهار «معیار نشانه‌ای»، «معیار ساختاری»،‌ «معیار نقشی» و «معیار ارزشی»، می‌توان به تحلیل چگونگی ظهور معنا و نهایتاً فهم و تاویل متن ادبی دست یافت. از این رو، دست یافتن به مبانی نشانه-معناشناسی، بر اساس چهار مقولۀ «نشانه»، «ساخت»، «نقش» و «ارزش» و چهار معیار نشانه‌ای، ساختاری، نقشی و ارزشی، در تحلیل فرایند زایشی معنا، هدف این پژوهش است؛ چهار مقوله و معیاری که برای نخستین بار علی‌محمد حق‌شناس برشمرده است.

The function of the indicative, structural, evaluative, and characteristic criteria in the analysis of the generative process of meaning and signification in linguistic and literary indicative systems

Semiotics is a new field of study in explaining the function of the underlying layers of the signs, achieving the mutual relations between the signs, and its accomplishment is to discover how meanings emerge. Accordingly, we need a framework in the field of semiotics to enable us to understand the process of meaning emergence. In spite of the distinction between the designation of meaning based on Saussure’s semiotic theory and the lack of designation of meaning, based on the belief in the dark layers and the mystery of the text, it seems according to structuralism, semiotic theories of Saussure and poststructuralism can achieve an understanding of the literary text and the process of meaning emergence and criteria in the linguistic structures and literary signs of the text and difference between word level to meaning in linguistic work and sign to meaning in literary work. Four criteria: indicative, structural, evaluative, and characteristic can help to analyze the generative process of meaning and interpretation of the literary text. Hence, the aim of this research is the achievement of the foundations of the semiotics base on the four categories of indication, structure, character and value, and four indicative, structural, evaluative, and characteristic criteria. Among these linguistic studies and semiotic, the distinction between the significance of the word on meaning in lingual work and the significance of sign on meaning in literary work, and the two signal linguistic and literary systems are important. Ali Mohammad Haghshenas recounted these four categories and criteria.