مقایسه انسجام در قصیده «جیکور» سیاب و «در کنار رودخانه» نیما

شرایط زندگی اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ادبی نیمایوشیج و بدر شاکر سیاب در موارد فراوانی، شباهت و نزدیکی دارد؛ از آن جمله می‌توان به زندگی در محیطی روستایی با طبیعتی بکر، تعهّدات اجتماعی، تاثیرپذیری از مکتب‌های ادبی غرب،‌ زندگی در سایه حکومت‌های دیکتاتوری، ‌گرایش‌های سیاسی، استفاده از مضامین ادبی مشترک، پیشگامی و سنّت‌شکنی در شعر نو و... اشاره کرد که غالباً مورد توجه صاحب‌نظران ادبیات تطبیقی نیز واقع شده است. قصیده جیکور و اشجار المدینه، از مهم‌ترینقصاید سیاب و به تعبیر خود او، جیکور دیوان شعر اوست. قصیده در کنار رودخانه نیز ازقصاید مهم نیما است که تقریباً هر دو در شرایطفرهنگی و اجتماعی یکسانی سروده شده‌اند. ناظر به همین شباهت‌ها ونیز حجم اندکقصاید،کیفیت انسجامدو قصیده،می‌تواندمورد سوالقرارگیرد. هدف این مقاله، ارزیابی انسجام و هماهنگی انسجامی در متن قصیده جیکور و اشجار المدینه از سیاب، شاعر نوگرای عراقی و در کنار رودخانه از نیمایوشیج، شاعر سنّت‌شکن فارسی است که به ‌صورتی کاملاً تصادفی و گزینشی و با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی و آماری نگارش یافته است.نگارنده بر آن است تا با نگاهی فراجمله‌ای و متن‌بنیاد و با اعتماد به نظریه نظام‌مندِ هالیدی و حسن 1985م، میزان انسجام و عوامل انسجام‌بخش را در شعر دو شاعر به بوته نقد و تحلیل تطبیقی بسپارد. بررسی و کاربست نظریه انسجام هالیدی و حسن در سطح قصاید نیما و سیاب، نشان داد که قصیده نیما (93.65 درصد)، به دلیل تعامل زنجیره‌ای بیشتر میان عناصر انسجام‌بخش واژگانی و دستوری در متن آن، از انسجام معنایی، لفظی، نحوی و منطقی بیشتری نسبت به قصیده سیاب (88.95 درصد) برخوردار است. می‌توان گفت آشنایی و تسلّط نیما بر واژگان و ظرفیت‌های دستوری و واژگانی زبان فارسی، سبب شده است از مولّفه‌های انسجام‌بخش متون به نحو مطلوب‌تری استفاده کند. از طرفی، هر دو شاعر با بهره‌مندی از عناصر انسجامِ واژگانی و دستوری، توفیق یافته‌اند پیوندی ناگسستنی میان الفاظ و معانی ایجاد کنند و از این طریق، اندیشه و امیال درونی خود را در متن اشعار منعکس سازند.

The Comparison of coherence in the ode of Jikour by Sayab and Along the river “by Nima

The conditions of social, cultural, political, and literary life of Nima and BadrShakirSyab in many cases are similar .Among these, we can refer to a life in rural environments with barbaric nature, social commitments, the influence of Western literary schools, life under the shadow of dictatorship, political tendencies, the use of common literary themes, the pioneering and breaking the tradition in new poetry Which has often attracted the attention of comparative literature experts. The Jikour and the Trees of the City ode is one of the most important ode of Seyyeb and, in his own words, is Jokur of his Poetry. The ode of along the river is also an important piece of Nima which have been written in almost the same cultural and social conditions. Observing the similarities and the small volume of the odes, the quality of the coherence in these two odes can be questioned.  The purpose of this paper is to evaluate the coherence and coordination, coherence in the text of the ode Jikour and trees in the city of Sayab, Iraqi modernist poet and the river of Nima, the Persian modernist poet NimaUshij Which is chosen selectively And written on the basis of descriptiveanalytical and statistical methods. The author intends to find the coherence and it factors in poetry of two poets in a comparative analysis and critique with a spectacular and textual looking and with the trust of the systematic theory of Holliday and Hasan, 1985. It can be said that the coordination theory of coherence can be used in Persian and Arabic languages, and this pattern can be used in literary and nonliterary texts and even quantitatively determine the coherence of the text. The study and application of the theory of coherence of Holliday and Hassan (1985) in the poem of Nima and Sayab showed that The Nima verse (93.65%), because of the greater interaction between the elements of the coherence of the lexical section and its syntax, is more coherent than the Sayab (88.95%). Both poets have succeeded to create an unbreakable link between words and meanings and thus reflect their thoughts and inner desires in the lyrics by using the elements of verbal and grammatical cohesion.