بررسی نثر عرفانی خطابی در کتاب الانسان الکامل عزیزالدین نسفی

علوم معانی و بلاغت در شکل‌دهی زبان عرفانی بسیار موثر بوده است؛ به‌گونه‌ای که عرفا توانسته‌اند با استفاده از این قواعد و اصول، تجارب و تعالیم عرفانی بیان‌ناپذیر خود را به مخاطبان انتقال دهند. بدون تردید، شرط تاثیر علوم معانی و بلاغت آن است که نویسنده، حال و وضعیت مخاطب خویش را به‌درستی بشناسد. عزیزالدین نسفی، در کتاب الانسان الکامل کوشیده است تا به یاری نثر عرفانی خطابی، در اذهان و نفوس مخاطبان خویش تصرّف و اهداف و مقاصد گوناگون خود را به آنان القا کند. این کتاب، همانند دیگر آثار وی، متاثّر از مشرب و مشی عرفانی اوست و در عین تعلیمی بودن، تجربیات عارفانه او را نیز بیان می‌کند. نسفی به‌خوبی می‌داند که تاثیر گفتار، بسی بیشتر از نوشتار است؛ زیرا گفتار، نتیجه ارتباط مستقیم میان گوینده و شنونده است؛ از این رو از کلام خطابی بهره می‌گیرد تا  ارتباط صمیمی و پویا با مخاطب ایجاد کند و او را راضی و خشنود نگه دارد؛ به نحوی که مخاطب، هم مفاهیم تعلیمی عرفانی را بفهمد و هم حضوری فعال و دائم در متن احساس کند. این پژوهش با رویکردی توصیفی تحلیلی، به بررسی اقسام خطاب در نثر عرفانی خطابی نسفی می‌پردازد. برآیند این تحقیق نشان‌دهنده آن است که نسفی به جای پرداختن به مفاهیم خشک و بی‌روح جملات خبری، تلاش کرده از انواع جملات انشایی با معانی ثانوی بهره بگیرد تا از این طریق بر تاثیر کلام خویش در ارتباط با مخاطب بیفزاید و به سالکان طریق با شیوه‌های گوناگون، در این مسیر یاری رساند.

A Study of the Mystical Prose of addressing in the Book of Alensan AlKamel by AzizoddinNasafi

Meaning and rhetorical science have been very effective in shaping mystical language؛ the way mystics have been able to convey their inexpressible mystical experiences and teachings through these rules and principles. It is undoubtedly a prerequisite for the influence of the sciences of meaning and rhetoric on the author’s Understand the mood of the audience correctly. AzizoddinNasafi has tried to address the mystical prose in the book Alensan alKamel, in the minds and souls of their audiences, to convey to them their various goals and purposes. This book, like his other works, is influenced by his mysticism and mysticism, and also teaches mystical experiences while being educated. A relative knows very well that the impact of speech is far greater than writing ؛ Because speech is the result of direct communication between the speaker and the listener; it therefore uses the speech to create a close and dynamic connection with the audience and to keep it satisfied ؛ So that the audience understands both the mystical teaching concepts and the active and constant presence in the text. This research uses a descriptiveanalytical approach to investigate the types of addressing in the mystical prose of relational addressing. The result of this study shows that Nasafi has attempted to use a variety of secondary meanings instead of dealing with the crude concepts of news sentences. In this way to increase the impact of his words in relation to the audience and to help seekers of the path in various ways along this path.