تمثیل‌های شطحی در آثار عین‌القضات همدانی (با تاکید بر نامه‌ها و تمهیدات)

از آنجایی که بیان تجارب عرفانی در قالب زبان محدود و ناکارآمد مادّی، کاری بسیار دشوار و چالش‌‌برانگیز است، عرفا برای تبیین و تفهیم اندیشه‌‌ها و تجربه‌های عرفانی خویش و اقناع مخاطبان، از ظرفیت‌های هنری زبان، چون تمثیل بسیار بهره برده‌اند. عین‌القضات همدانی، از جمله عرفایی است که این شگرد زبانی در آثارش جایگاهی ویژه یافته است؛ امّا نکته شایان توجه آن است که گاه دست به بیان خاصی از تمثیل‌ می‌زند که علاوه بر سطح ظاهری کلام، در سطح معنوی هم با ساختاری متناقض‌نما و پارادوکسی روبه‌رو هستیم. این شکل از بیان تمثیلی را که بویی از ساختارهای شطحی در زبان به همراه دارد، می‌توان تمثیل‌های شطحی نامید. در این مختصر، سعی شده است این رویکرد و کاربرد تمثیل در آثار عین‌القضات همدانی با شیوه توصیفی – تحلیلی مورد بررسی قرار گیرد و بر اساس خوشه‌های تصویری و موتیف‌های برآمده از جهان‌بینی خاص عارف، طبقه‌بندی شود. از آنجایی که بسامد تمثیل در نامه‌ها و تمهیدات، بیش از سایر آثار عین‌القضات همدانی است، در این پژوهش، این دو اثر مبنای کار قرار گرفته است.

Pseudodisbelief Allegories in the Works of Ein alQozat Hamedani (with Emphasizing on Letters and Arrangements)

Since the expression of mystical experiences in the form of a limited and inefficient material language is a very difficult and challenging task, the mystics have used the artistic capacities of the language as a parable to explain and understand their mystical thoughts and experiences and to persuade the audience. Ein alQodat Hamedani is one of the mystics who has found this linguistic sense in his works. But it is worth noting that sometimes the judge makes a certain statement of the allegory that, in addition to the apparent level of the word, we are faced with a paradoxical and contradictory structure at the spiritual level. This form of allegorical expression, which brings to mind the structures of Pseudodisbelief in the language, can be called "Shathi allegories". In this brief, it is intended that this approach and application of allegory in the works of EinalQozat Hamedani be examined and based on the cluster of images and motifs derived from the particular mystic worldview. Since the frequency of the allegory in the letters and arrangements is more than other works of Ein alKhedat Hamedani, the two works have been constructed in this study.