شگرد‌های بدیع لفظی در داستان‌نامه بهمنیاری و ضرب‌المثل‌های مازندرانی

موضوع این مقاله، شگرد‌های بدیع لفظی در داستان‌نامه بهمنیاری و ضرب‌المثل‌های مازندرانی  است. مَثل‌ها به عنوان یکی از بخش‌های ادبیّات عامیانه، گرچه در ظاهر از آرایه‌های زیبایی‌شناسی بدورند، کمتر مَثلی را می‌توان یافت که از شگردهای بلاغی بی‌بهره‌ باشد. یکی از عوامل مهمّی که سبب زیبایی و اثرگذاری مثل  می‌شود، آرایه‌های لفظی است. در این نوشتار، شگردهای بدیع لفظی در 6023 مثل داستان‌نامه بهمنیاری  و2023 مثل مازندرانی از فرهنگ مثل‌های‌ مازندرانی مصطفی انصاریبا روش مقایسه‌ و توصیف و تحلیل محتوا، با توجّه به منابع کتابخانه‌ای بررسی وتحلیل گردید و این نتیجه حاصل شد که به‌کار‌گیری شگرد‌های بدیع لفظی، بر بلاغت، تاثیرگذاری و زیبایی مَثل‌های داستان‌نامه و مازندرانی افزوده و سبب شهرت و رواج آن‌ها گردیده است. از مجموع آمار آرایه‌های بدیع لفظی، تکرار و تصدیر، بالاترین بسامد وطرد و عکس، پایین‌ترین بسامد را در بلاغت مَثل‌ها داشته‌ است. تعداد آرایه‌ها در مثل‌های داستان‌نامه بیشتر از مثل‌های مازندرانی است. در مثل‌های مازندرانی، تنوّع آرایه‌ها کمتر است و آرایه‌های ساده‌تر و محسوس‌تر به کار رفته‌اند؛ این امر، نشانه آن است که گویندگان مثل فارسی از دانش ادبی بیشتری نسبت به گویندگان مثل مازندرانی برخوردار بوده‌اند؛ البتّه منظوم بودن  برخی از مثل‌های داستان‌نامه در این امر بی‌تاثیر نبوده است.

Verbal Rhetoric Skills in Bahmayari’s Storybooks and Mazandaran’s Proverbs

The subject of this article is Verbal Rhetoric Skills in Bahmayari’s Storybooks and Mazandaran’s Proverbs. Proverbs is one of the branches of folk literature. Although it seems that proverbs are apparently far from the aesthetic assets, less proverbial examples can be found without any rhetoric skills. One of the important factors that bring beauty and efficiency is verbal rhetoric arrays. In this textbook, novel verbal skills in 6023 proverbs of Bahmanyari’s storybooks and 2023 Mazandaran’s proverbs from its culture by Mostafa Ansari was investigated and analyzed with comparison and description method, and also content analysis according to the library resources. This result is obtained that, employing novel verbal skills have great influence on the rhetoric and effectiveness of the Mazandaranis’ proverbs and storybooks which has caused its reputation and popularity. Beyond the total novel verbal skills, the repetition and commitment have the highest frequency and chiasmus has the lowest frequency in rhetorical of proverbs. The number of arrays used in storybooks proverbs are more than Mazandaran’s proverbs. The variety of arrays in Mazandaran’s proverbs are less and the arrays that were used in them are more simple and sensible: this suggests that speakers of Persian proverbs have more knowledge of literary than the speakers of Mazandarani’ proverbs. Of course, the poem form of storybooks proverbs has some impact in this regard.