بررسی تطبیقی بیان تمثیلی و نمادین بهشت و جهنّم در ارداویراف‎نامه و فیلم «چه رویاهایی که می‎آیند»

توجّه به مسئلۀ زندگی پس از مرگ، از مواردی است که در قالب تمثیل روایی سفر به بهشت و جهنّم در آثار ادبی و هنری ملّت‎های گوناگون در طول تاریخ و با توجّه به عوامل فرهنگی، اجتماعی و مذهبی هر جامعه، خلق شده و آمال و آلام حیات انسان در دنیای دیگر را به نمایش گذاشته است. ارداویراف‎نامه (نظم و نثر) از ادبیات ایرانی و فیلم «چه رویاهایی که می‎آیند» محصول سینمای آمریکا، از جمله آثاری هستند که سفر تمثیلی به بهشت و جهنّم در آ‌ن‌ها ترسیم شده است. در این مقاله تلاش شده به روش توصیفیتحلیلی به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که بیان تمثیلی این سیر و کارکرد نمادها در این آثار چه شباهت‎ها و تفاوت‏هایی داشته، دلایل این تعابیر مختلف تحلیل شود. این مقایسه نشان می‏دهد با توجّه به نگاه فردگرای مسلّط بر فیلم، بیان نمادین در آن، تفسیری محدود و با چارچوب مشخّص داشته، متمرکز بر شکل‏دهی به رابطۀ حسّی با مخاطبان و در قالب بازآفرینی صحنه‏هایی از بهشت و جهنّم شخصی و با تاکید بر لذّات و رنج‏های روحی و انگیزه‎های فردی به کار گرفته شده‎ است؛ حال آنکه در ارداویرا‎‎‏ف‎نامه، با توجّه به تاکید بر انگاره‏های حافظۀ جمعی و باورهای مذهبی، نمادها به شکلی عمومی و با تعابیر پرتکرار و اهداف تعلیمی دینی و تمرکز بر پاداش و مکافات جسمانی، در بستر تمثیل کلّی سفر به بهشت و جهنّم، درون‌مایۀ اصلی متن را شکل داده‏اند.

A Comparative Study of: the Allegorical and Symbolic Expression of Paradise and Hell in “Ardavirafname” and the Movie “What Dreams May Come”

The attention to the issue of postdeath life is one of the things that, in the form of the parable of the narrative of the journey to heaven and hell, was created in the literary and artistic works of various nations throughout history, with regard to the cultural, social and religious factors of each society. The wishes and pains of human life in the other world have been exhibited. Adavirafname (narrative and prose) of Iranian literature and the movie "What Dreams May Come" is the product of American cinema, among which the allegorical journey to heaven and hell is depicted in them, and this paper attempts to analyze and answer the main question to about the allegory of this course and the function of the symbols in these works, what are the similarities and differences, and the reasons for these different interpretations in a descriptive way. This comparison shows that, given the dominant individualism of the movie, the symbolic expression in that narrow interpretation with a specific framework, focused on shaping the sensory relationship with the audience in the form of recreating scenes from heaven and hell personal, and emphasizing pleasures and spiritual sufferings and individual motivations, but in Ardavirafname, by emphasizing on the notions of collective memory and religious believes, symbols in the general form, repetitive interpretations and educationalreligious goals, and focusing on physical rewards in the context of the general parable of the journey to heaven and hell, the main theme of the text has been shaped.