تحلیل سبکی لایۀ نحوی منظومۀ ازهر و مزهر نزاری قهستانی

در این مقاله، پس از شرح مختصری دربارۀ نزاری قهستانی و منظومۀ ازهر و مزهر وی، مقوله‌هایی تحت عنوان سبک، سبک‌شناسی و سبک‌شناسی لایه‌ای تعریف ‌شده ‌است. سپس بر مبنای فرمول کوکران، از این منظومه نمونه‌گیری شد و بر اساس روش‌های آماری، مولّفه‌هایی چون ترتیب اجزای جمله‌ها، سبک و ساختمان جمله‌ها، طول جمله‌ها، وجهیّت، نقش معنایی جملات و صدای دستوری بررسی گردید. نتایج حاصل از این تحقیق، نشان می‌دهد با آنکه این اثر منظوم است، امّا بیش از 60 درصد جملات، چیدمان طبیعی و معیار دارند. میانگین طول جمله‌ها 5.40 واژه است؛ درنتیجه، جملات کوتاه، روشن و صریح هستند.باتوجّه‌به اینکه 80.58 درصد جملات، ساده و مستقلّ‌اند، سبک این اثر گسسته ‌است. 90.09 درصد جملات، در وجه اخباری و نزدیک به 90 درصد جملات، خبری هستند که نشان‌دهندۀ قاطعیّت گزاره‌هاست. 73.10 درصد جملات، صدای فعّال دارند که باتوجّه‌به اینکه این منظومه، اثری غنایی حماسی است و فاعلی کنشگر می‌طلبد، این درصد  (73.10)، طبیعی و به‌جا است.