بررسی تطبیقی حس‌آمیزی در «سقط ‌الزند» معری و دیوان شوریده شیرازی

آرایه‌های بلاغی موجب جذابیت اثر ادبی می‌شود و موسیقی دل‌نشینی به کلام می‌بخشد. حس‌آمیزی که از جمله این آرایه‌هاست، به تلفیق دو یا چند حس اطلاق می‌شود؛ به‌گونه‌ای که با ایجاد موسیقی معنوی به تاثیر سخن می‌افزاید. این تعبیر را نخست در قرن نوزدهم شارل بودلر (1867-1821 م) مطرح کرد.وی حس‌آمیزی را در 9 ترکیب جای داد و برای هریک اصول خاصی مطرح کرد. پژوهش حاضر با تکیه ‌بر روش توصیفی تحلیلیتلاش می‌کند انواع حس‌آمیزی بودلر را در شعر دو شاعر نابینای عربی و فارسی، ابوالعلاء معری (937-1057 م) و شوریده شیرازی (1857 -1927 م) تحلیل کند؛ با این هدف که زیبایی‌های شعر نابینایان که از تخیلی عمیق نشات می‌گیرد تبیین شود. نتایج پژوهش بیانگر این است که هر دو شاعر می‌کوشند در پیوند میان حواس، تصاویر مربوط به حس بینایی، به‌ویژه حس بینایی بساوایی را برجسته کنند تا با این کار نقص جسمانی خود را از نظر خواننده پنهان نمایند.