بحثی در تقسیم حروف اضافه بسیط فارسی (کارکردهای چندگانه پنج حرف اضافه بسیط اصلی)

با ملاحظۀ مبحث حرف اضافه در منابع دستوری زبان فارسی معلوم می‌شود، پنج حرف اضافه بسیط «به، با، بر، از، در» رفتار دستوری چندگانه دارند؛ یعنی گاهی کلمه‌ای مستقل‌اند و متمم می‌سازند و گاه فقط جزئی از یک کل یکپارچه‌اند و متمم نمی‌سازند. اگر کلمۀ پس از آن‌ها متمم باشد یا خاص است یا عام. متمم خاص همان مفعول با‌واسطه است و فقط با فعل متعدی لازم المتمم می‌آید اما متمم عام هرگز مفعول به حساب نمی‌آید و با فعل‌های مختلف اعم از لازم و متعدی، معلوم و مجهول، تام و ربطی همراه می‌شود. همچنین اگر متمم‌ساز نباشد، به‌عنوان یک کلمۀ غیرمستقل یا جزئی از یک فعل پیشوندی یا بخشی از عبارتی فعلی است یا همراه اسم پس از خود صفت مرکب، گروه قیدی یا گروه صفتی می‌سازد.‌