زمامداری و حکمرانی مطلوب در منظومه فلسفی سیاسی ابن‌سینا

نظریه زمامداری ازجمله مشخصه‌های مهم اندیشه سیاسی ایرانی در سده‌های میانه است که زمامدار آرمانی در مرکز ثقل آن قرار می‌گیرد. منظومه فلسفی سیاسی ابن‌سینا به عنوان یکی از متفکران بزرگ جهان اسلام از مباحث الهیاتی‌اش تاثیر پذیرفته است. پرسش اساسی اینکه زمامدار آرمانی و حکمرانی مطلوب در آرای فلسفی و سیاسی ابن‌سینا چگونه است؟ یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد نبی به عنوان زمامدار مطلوب به دلیل اتصال به عقل فعال شایسته هدایت و رهبری جامعه به سوی سعادت این‌جهانی و رستگاری آن‌جهانی است. ابن‌سینا در اثبات شایستگی پیامبر برای رهبری مدینه از مسئله وحی بهره می‌گیرد؛ به این معنا که قوه عقلیه نبی به واسطه برخورداری از پرتو نورانی عقل فعال به مرتبه عقل قدسی دست یافته و پدیده وحی را تحقق می‌بخشد. ازاین‌رو پیامبر به عنوان زمامدار آرمانی دو وظیفه مهم نیز دارد: تامین نظم از طریق استقرار نظام سیاسی؛ و تنظیم و ساماندهی امور معنوی اتباع از طریق ابزارهای فلسفی و عالم مغیبات. پژوهش حاضر براساس روش گردآوری داده‌های کیفی به شیوه اسنادی و همچنین روش تجزیه و تحلیل داده‌ها با رویکرد تفسیری تفهمی انجام پذیرفته است. همچنین در تحقیق حاضر با توجه به شناخت حکمرانی خوب در آرای فلسفی سیاسی ابن‌سینا، می‌توان امکان بومی‌سازی و بهره‌مندی آن را براساس آموزه‌های دینی و تطابق آن با ادله برون‌دینی (عقل) در نظام اسلامی فراهم ساخت. به عبارت دیگر، اساس نظریات ابن‌سینا در مسئله زمامداری متاثر از موضع درون‌دینی وی با هدف سعادت و رستگاری انسان در دو جهان به وجهی ایدئالی است.