فرهنگ سیاسی مطلوب نظام سیاسی در قرآن

فرهنگ سیاسی، چگونگی مواجهه با موضوعات سیاسی است که با بررسی سه شاخص (شناختی، عاطفی و ارزشی) در افراد سنجش می‌شود. این پژوهش به مطالعة فرهنگ سیاسی مطلوب نظام سیاسی از دیدگاه قرآن با توجه به آموزه‌های گابریل آلموند می‌پردازد و الگوی تحلیل آن، روش کیفی نظریة زمینه‌ای است. بر این اساس، در ابتدا داده‌های قرآنی مرتبط با نظام‌های سیاسی الهی و طاغوتی، گردآوری شد و نحوة تاثیرشان بر شاخص‌های فرهنگ سیاسی مشخص گردید؛ سپس با توجه به نتایج، مقولات محوری و هسته‌ای استخراج و نظریة متناظر با آن‌ها تدوین شد. نتایج پژوهش نشان داد که الگوی مطلوب فرهنگ سیاسی قرآنی در عرصة نظام سیاسی، مشارکتی است؛ زیرا از منظر قرآن، وجود زمینه‌های عینی در نظام الهی و رهبران، مانند بسترسازی اجرای دستورات الهی، تعلیم و تربیت، وحدت‌گرایی، مدارا، عمل به پیمان‌ها و عدالت، سبب ایجاد شاخص‌های سیاسی مثبت در رابطه نظام سیاسی و رهبران و تولید فرهنگ سیاسی مشارکتی می‌شود و در مقابل، وجود عناصری همچون شرک، دعوت به خود، ظلم و انحصارطلبی در نظام‌های طاغوتی و رهبران آن، مولّد شاخص‌های سیاسی منفی و فرهنگ سیاسی محدود است.