انقلاب اسلامی و بازیابی میراث درون‌فرهنکی و برون‌فرهنگی در تمدن‌سازی نوین

داشته‌های تمدنی، یعنی «میراث درون‌فرهنگی» و دستاوردهای برون‌فرهنگی، می‌توانند به ظرفیت‌هایی برای تمدن‌سازی نوین اسلامی، در تکاپوی تمدن‌سازانه انقلاب اسلامی تبدیل شوند. این تبدیل، نیازمند وجود شرایط و لوازمی است که تبیین آنها هدف اصلی این پژوهش است. بهره‌گیری از «میراث درون‌فرهنگی»، به چهار شرط میزان تاریخ‌مندی و حفظ و ماندگاری میراث، وضعیت کنونی و چشم‌انداز آینده ملت، تداوم تاریخی و مرکزیت تاریخی بستگی دارد. دسترسی به گنجینه‌های تمدنی، عدم گسست میان گذشته و آینده، و تحرک تمدن‌سازانه اصیل و مستقل یک قوم، سه شرط لازم برای تبدیل میراث درون‌فرهنگی، به ظرفیت تمدنی هستند. در تبدیل دستاوردها برون‌فرهنگی به ظرفیتی برای تمدن‌سازی نوین اسلامی نیز شرط لازم و کافی اخذ و اقتباس این است که داشته‌ها از فرهنگی اخذ شود که حیات ندارد، یا پویایی و نشاط خود را از دست داده است، زنده، فعال و طالب فراگیری بودن. در اخذ و اقتباس، علاوه بر خودباوری و عدم مرعوبیت نسبت به تمدن غالب، توان ایدئولوژی‌زدایی و تصرف برای تبدیل داشته‌های تمدنیِ فرهنگ غالب هم، ضروری است . به نظر می‌رسد، انقلاب اسلامی به جهت گشایشی که در تاریخ دینی ایجاد کرده و با تاثیراتی که این گشایش در گذشته دینی و آینده دینی به وجود می‌آورد، زمینه تبدیل داشته‌های تمدنی به ظرفیت‌ تمدنی را فراهم می‌سازد.