اقتضائات حضور عقل برهانی در معرفت سیاسی آیت‌الله جوادی آملی

تعیّن مبانی معرفتی یک اندیشمند در ظروف گوناگونی صورت می‌پذیرد. ساختار اندیشه‌ سیاسی یکی از آن ظروف است. استواری جهان‌دانی و جهان‌بانی یک اندیشمند بر چارچوب‌ها و بنیان‌های معرفتی او به اندازه‌ای است که برخی از اندیشمندانْ تاریخ نظام‌ها و اندیشه‌های سیاسی را تاریخ شناسایی نظام‌های معرفتی می‌دانند. جایگاه و حدود و ثغور عقل برهانی در میان منابع و ابزارهای معرفت دست‌مایه‌ انشعابات گوناگون در کلام و فلسفه‌ سیاسی گردیده است. نظر به اینکه آیت‌الله جوادی آملی یکی از اندیشمندان و متفکران بنام اصولی جهان اسلام است، سوال اصلی در پژوهش نظری حاضر، این است که اقتضائات شناختی عقل برهانی جوادی چگونه در نظریه‌ سیاسی ایشان تعیّن یافته است ؟ فرضیه‌ این نوشتار آن است که همزادپنداری عقل برهانی و دین در اندیشه‌ سیاسی آیت‌الله جوادی آملی موجب همروی عقل و وحی در پاسخ به نیازهای سیاسی اجتماعی روز با تاکید بر نقش مکمّل منبع وحیانی گردیده است. نوشتار با روش «مطالعه‌ اسنادی و کتاب‌خانه‌ای» و «تحلیل محتوا» سعی در اثبات مدعای خود نموده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است سیاست جوادی یک سیاست برهان بنیاد است که دستاوردهای قطعی عقل تجربی، قوّه‌ متخیّله و عقل تجریدی در حوزه‌ سیاست را جزو احکام دین قلمداد کرده و کاستی‌های ذاتی آن را با سیاست وحیانی برطرف می‌سازد.