استلزامات سیاسی «تُوَدَه» و «تسرّع» در اندیشه‌ سیاسی امام خمینی ره

فلسفه‌ «توده» و «تسّرع» در اندیشه‌ سیاسی امام خمینی ره پرسش اصلی پژوهش حاضر است. در اندیشه‌ سیاسی اسلام، هیچ‌گاه بحث مستقلی پیرامون این دو مفهوم ارائه نشده است. از این‌رو نگارندگان تلاش کرده‌اند به روش استنباطی با تکیه بر آموزه‌های اسلامی در کتاب و سنت و با تاکید بر اندیشه‌های امام خمینی ره به ارائه‌ این بحث بپردازند. الگوی مورد بحث در این مقاله بر اساس نظریه‌ «دو فطرت» امام خمینی ره و با تاکید بر چهارچوب نظری علل اربعه ارائه شده است. از آنجاکه توده مربوط به فطرت مخموره و از جنود عقل و متعلق به مکتب فلسفی متعالیه است و تسّرع که از فطرت محجوبه و از جنود جهل و متعلق به مکتب فلسفی متدانی است، هر کدام به‌عنوان یک صفت، روحیه و وضعیت حادث در سطح فرد و جامعه نگریسته شده است که هر کدام ناشی از چهار علت مادی، صوری، فاعلی و غایی خواهند بود و می‌تواند موجب شکل‌گیری یک جامعه‌ متعالی یا متدانی گردد. بر این اساس، تلاش شده است در حد امکان، استلزامات و دلالت‌های سیاسی آنها مورد توجه و مقایسه قرار گیرد.